сві́шч
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сві́шч |
свішчы́ |
| Р. |
свішча́ |
свішчо́ў |
| Д. |
свішчу́ |
свішча́м |
| В. |
сві́шч |
свішчы́ |
| Т. |
свішчо́м |
свішча́мі |
| М. |
свішчы́ |
свішча́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
свішч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Загана ў чым-н. у выглядзе адтуліны, сітавіны.
С. у арэхах.
2. Скрытая пустата, ракавіна ў металічным ліцці (спец.).
3. Ненармальны канал, які ўтвараецца ў тканках арганізма з выхадам на паверхню цела; фістула.
С. на губе.
|| прым. сві́шчавы, -ая, -ое.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
свішч (род. свішча́) м.
1. в разн. знач. свищ;
2. мед. свищ, фи́стула ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
свішч, ‑а, м.
1. Загана ў чым‑н. у выглядзе дзіркі, шчыліны, сітавіны. Свішч у драўніне. Свішч у арэху. // Скрытая пустата, ракавіна ў металічным ліцці. — Такім чынам, у стыках ні аднаго свішча не было, — заключыў Сухоцкі. Гроднеў.
2. Глыбокая гнойная язва ў тканках, органах цела; фістула. На месцы раны ўтварыўся свішч. Кішэчны свішч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Свішч 1 ‘загана ў чым-небудзь у выглядзе дзіркі, шчыліны, сітавіны’, ‘глыбокая гнойная язва ў тканках, органах цела; фістула’ (ТСБМ, Ласт.), ‘шырокая адтуліна паміж двума пярэднімі зубамі’ (Чэрн.). Укр. свищ ‘пусты арэх’, свисту́н ‘тс’, рус. свищ ‘свішч; чарвяточына ў арэху’. З *svistjo‑; да свіст, свістаць; гл. Міклашыч, 331; Фасмер, 3, 582. Параўн. сві́шчык ‘свісток’ (гл.), сьвішчэ́ць ‘свістаць’ (Касп., Сл. ПЗБ).
Свішч 2 ‘кончык бізуна, пугі’ (Мік.), сюды ж сьвішчэ́ ‘маладыя карані сасны’ (Чэрн.). Да свістаць (гл.) на аснове гукавых уражанняў ад замаху, параўн. сві́снуць (сьві́снуць) ‘свіснуць, засвістаць’ і ‘выцяць пугаю, дубцом’ (Бяльк.). Сюды ж таксама сьвішчыпа́лка ‘хто любіць гуляць, не пільнуецца дому’ (Пятк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фі́стула, -ы, мн. -ы, -тул, ж.
У медыцыне: свішч або штучны канал ад хворага ачага на паверхню скуры.
|| прым. фі́стульны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фі́стула
‘канал, свішч’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
фі́стула |
фі́стулы |
| Р. |
фі́стулы |
фі́стул |
| Д. |
фі́стуле |
фі́стулам |
| В. |
фі́стулу |
фі́стулы |
| Т. |
фі́стулай
фі́стулаю |
фі́стуламі |
| М. |
фі́стуле |
фі́стулах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
свищ в разн. знач. свішч, род. свішча́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сві́сты экспр. ‘адзенне вузкае, цеснае’ (Юрч. Сін.). Параўн. польск. świstek ‘звітак’. Да свіст, свішч ‘вузкая адтуліна’ (гл.), параўн. размоўнае штаны дудачкамі (з вузкімі калашынамі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фі́стула, ‑ы, ж.
У медыцыне — свішч або штучны канал ад хворага ачага на паверхню скуры.
фістула́, ‑ы́, ж.
1. Старая назва аднаствольных, а пазней шматствольных флейт.
2. Вельмі тонкі голас; фальцэт. — Гэта чаму ж? — сарваўся на фістулу Варушка, у якога аж перасохла ў горле. Карпаў.
[Лац. fistula.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)