сараматны́, -а́я, -о́е.
Бессаромны, непрыстойны.
Сараматныя паводзіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сараматны́
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
сараматны́ |
сараматна́я |
сараматно́е |
сараматны́я |
| Р. |
сараматно́га |
сараматно́й
сараматно́е |
сараматно́га |
сараматны́х |
| Д. |
сараматно́му |
сараматно́й |
сараматно́му |
сараматны́м |
| В. |
сараматны́ (неадуш.)
сараматно́га (адуш.) |
сараматну́ю |
сараматно́е |
сараматны́я (неадуш.)
сараматны́х (адуш.) |
| Т. |
сараматны́м |
сараматно́й
сараматно́ю |
сараматны́м |
сараматны́мі |
| М. |
сараматны́м |
сараматно́й |
сараматны́м |
сараматны́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сараматны́ сты́дный, срамно́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сараматны́, ‑ая, ‑ое.
Бессаромны, непрыстойны. — А што гэта — халуй? — запытаў Паўлік. [Андрушка:] — Гэта такое сараматное слова. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сты́дный разг. со́рамны, сарама́тны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
срамно́й сараматны́;
срамны́е слова́ сараматны́я (бры́дкія) сло́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саро́мны, ‑ая, ‑ае.
Які выклікае пачуццё сораму; сараматны. Зірнуў [Алесь] са страхам. Гатоў быў кожны момант кінуцца наўцёкі. Потым ужо гарэў, нібы яго злавілі на нечым саромным. Мележ. Цяпер сумненняў не аставалася — каханне ў іх [Лёдзі і Юркі] было бяскрылае, сляпое, саромнае. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Касны́ ’сараматны’, ’дрэнны’, ’худы’ (Касп.: «Твая карова дужа косная»). Слова, якое мае адпаведныя паралелі, як здаецца, толькі ў рус. мове. Параўн. рус. дыял. кастный. кастной ’паскудны, гадкі, брыдкі, нячысты’. Паводле Трубачова, Эт. сл., 9, 158, гэта лексема узыходзіць да прасл. (дыял.) *kasib. якое мае вельмі разгалінаваную семантыку. Параўн. яшчэ ў рус. гаворках касть ’патрава хлебная’, ’свавольства, паскудства’, ’кал’, ’пацук або мыш’, ’дрэнь, гадасць, брыдота’ і г. д. Паводле Трубачова, там жа, 157, магчыма, даўняе вытворнае з падаўжэннем галоснага о ö (> а) ад слова *kostь ’косць’. Як семантычную паралель Трубачоў прыводзіць іншае вытворнае ад слова *kostь — *ко&сипъш семантыка якога эвалюцыяніравала ад ’касцявы’ да ’тленны, нячысты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)