рэзе́рв
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рэзе́рв |
рэзе́рвы |
| Р. |
рэзе́рву |
рэзе́рваў |
| Д. |
рэзе́рву |
рэзе́рвам |
| В. |
рэзе́рв |
рэзе́рвы |
| Т. |
рэзе́рвам |
рэзе́рвамі |
| М. |
рэзе́рве |
рэзе́рвах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
рэзе́рв, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Запас, адкуль чэрпаюцца новыя сілы, рэсурсы.
Рэзервы вытворчасці.
Выкарыстаць усе рэзервы.
2. Воінскія фарміраванні, прызначаныя для стварэння новых ці ўмацавання дзеючых груповак.
Адвесці дывізію ў р.
3. Састаў ваеннаабавязаных, што прызываюцца ў армію па мабілізацыі.
○
Працоўныя рэзервы — пра моладзь, якая атрымлівае ў спецыяльных навучальных установах прафесіі кваліфікаваных рабочых.
|| прым. рэзерво́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падмацава́нне, -я, н.
1. гл. падмацаваць.
2. мн. -і, -яў. Тое, што падмацоўвае, служыць дапамогай, падтрымкай (пераважна пра дадатковыя людскія рэзервы).
Прыбылі свежыя падмацаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́шукаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
Старанна шукаючы, знайсці, выявіць, адшукаць.
В. унутраныя рэзервы.
В. прычыну для адлучкі.
|| незак. вышу́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́шукаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Старанна шукаючы, знайсці, выявіць. Вышукаць унутраныя рэзервы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ювенало́гія, ‑і, ж.
Навука, якая вывучае рэзервы чалавечага арганізма і шляхі захавання прымет маладосці на працягу даўгалетняга жыцця.
[Ад лац. juvenis — гоны, малады.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
резе́рв в разн. знач. рэзе́рв, -ву м.;
име́ть в резе́рве мець у рэзе́рве;
резе́рвы произво́дства рэзе́рвы вытво́рчасці;
отвести́ диви́зию в резе́рв адве́сці дыві́зію ў рэзе́рв;
трудовы́е резе́рвы працо́ўныя рэзе́рвы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стратэ́гія, -і, мн. -і, -гій, ж.
1. Навука правядзення вайны, майстэрства вядзення вайны і кіравання барацьбой.
Тэорыя ваеннай стратэгіі.
Лекцыі па стратэгіі.
2. перан. Майстэрства планавання кіраўніцтва, заснаванага на правільных і далёка разлічаных прагнозах.
С. развіцця прадпрыемства.
С. навуковага пошуку.
|| прым. стратэгі́чны, -ая, -ае.
Стратэгічныя рэзервы.
Стратэгічныя наступальныя дзеянні фронту.
Стратэгічная сыравіна (якая мае ваеннае значэнне).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
працо́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да працы (у 1, 2 знач.); звязаны з працай. Працоўныя навыкі. Працоўны стаж. Працоўная дысцыпліна. Працоўная кніжка. // Заснаваны на працы, на выкарыстанні працы. Працоўнае выхаванне. Працоўная школа, // Зароблены, здабыты працай, атрыманы за працу. Працоўныя даходы. Працоўная слава. // Запоўнены, заняты працай. Працоўнае жыццё. Працоўныя будні.
2. Які жыве сваёй працай. Працоўны народ. Працоўныя класы грамадства. Працоўнае сялянства. / у знач. наз. працо́ўны, ‑ага, м. Адпачынак працоўных. □ Неабходна было наблізіць мастацтва да жыцця працоўных Савецкай Беларусі, адлюстраваць тое новае, што прынёс вызваленаму народу вялікі Кастрычнік. Шматаў.
•••
Працоўны дзень гл. дзень.
Працоўныя рэзервы гл. рэзервы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэзе́рв, ‑у, м.
1. Запас чаго‑н. на ўсякі выпадак. Рэзервы вытворчасці. □ Людзей у нас поўна. Але вы не бойцеся, я вас пасялю ўдвух у трэці пакой. Мы яго на ўсякі выпадак трымаем у рэзерве. Сабаленка.
2. Крыніца, адкуль бяруцца новыя сілы, сродкі. Камсамол заўсёды быў і застаецца актыўным памочнікам і баявым рэзервам Камуністычнай партыі. «Звязда».
3. Частка войск, пакінутая ў распараджэнне камандзіра з мэтай выкарыстання яе ў патрэбны момант. Рэзерв Галоўнага камандавання. □ Адзін атрад і некалькі баявых груп заставаліся ў рэзерве. Кулакоўскі.
4. Састаў ваеннаабавязаных, якія прызываюцца ў армію па мабілізацыі.
•••
Працоўныя рэзервы — моладзь, якая ў розных тэхнічных вучылішчах атрымлівае спецыяльнасці кваліфікаваных рабочых.
[Ад лац. reservare — захоўваць, зберагаць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)