Рэ́жа 1, рэж, рыж ’палатно для рыбалоўных сетак з буйнымі вочкамі’ (мін., гом., ЛА, 1), ре́жа ’тс’ (Нар. лекс.). Сюды ж рэжо́ўка ’двухпалотная рыбалоўная сетка з буйнымі і дробнымі вочкамі’ (ПСл, ТС), рэжу́ха ’тс’ (ТС). Укр. режь ’крыло рыбалоўнай сеткі’, рус. режь, режа ’рэдкая рыбалоўная сетка’. Прасл. *rědia. Да рэдкі (Фасмер, 3, 461).

Рэ́жа 2 ’даўгі капец бульбы’ (ЛА, 2). Фанетычна змененае рэя 3 (гл.), дзе адбыўся пераход ‑j‑ > ‑ž‑, магчыма, пад уплывам рэж (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

хлебарэ́зка

‘рабочая, якая рэжа хлеб’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. хлебарэ́зка хлебарэ́зкі
Р. хлебарэ́зкі хлебарэ́зак
Д. хлебарэ́зцы хлебарэ́зкам
В. хлебарэ́зку хлебарэ́зак
Т. хлебарэ́зкай
хлебарэ́зкаю		 хлебарэ́зкамі
М. хлебарэ́зцы хлебарэ́зках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

рэ́заць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. рэ́жу рэ́жам
2-я ас. рэ́жаш рэ́жаце
3-я ас. рэ́жа рэ́жуць
Прошлы час
м. рэ́заў рэ́залі
ж. рэ́зала
н. рэ́зала
Загадны лад
2-я ас. рэ́ж рэ́жце
Дзеепрыслоўе
цяп. час рэ́жучы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мясару́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

1. Машынка, якая рэжа мяса, ператвараючы яго ў фарш.

2. перан. Пра бяссэнсавае кровапраліцце, знішчэнне людзей.

Крывавая м.

|| прым. мясару́бачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

надрэ́заць, -рэ́жу, -рэ́жаш, -рэ́жа; -рэ́ж; -рэ́заны; зак., што.

Разрэзаць крыху, не да канца.

Н. край дошкі.

|| незак. надраза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і надрэ́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. надрэ́з, -у, мн. -ы, -аў, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стапарэ́зчык, ‑а, м.

Уст. Рабочы папяровай вытворчасці, які рэжа паперу на стапарэзцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папарэ́заць, ‑рэжу, ‑рэжаш, ‑рэжа; зак., каго-што і чаго.

Разм. Рэзаць доўга, неаднаразова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разрэ́заць, -рэ́жу, -рэ́жаш, -рэ́жа; -рэ́ж; -рэ́заны; зак.

1. гл. рэзаць.

2. што. Зрабіць рану на чым-н.; парэзаць.

Р. палец.

|| незак. разраза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і разрэ́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разраза́нне, -я, н., разрэ́з, -у, м. і разрэ́званне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́тразь, ‑я, м.

Паэт. Парус. Нахіліўся ветразь, Човен хвалі рэжа. Пушча. Мірна на тонях, нібыта лілея, ветразь рыбацкі далёка бялее. Вялюгін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ *Патра́ўна, потраўно ’крута (асадзіць касу)’ (ТС). З пад траву — тады каса рэжа траву ніжэй.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)