рэ́гент
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рэ́гент |
рэ́генты |
| Р. |
рэ́гента |
рэ́гентаў |
| Д. |
рэ́генту |
рэ́гентам |
| В. |
рэ́гента |
рэ́гентаў |
| Т. |
рэ́гентам |
рэ́гентамі |
| М. |
рэ́генце |
рэ́гентах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
рэ́гент, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Часовы правіцель манархічнай дзяржавы.
2. Дырыжор хору, пераважна царкоўнага.
|| ж. рэ́гентка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (разм.).
|| прым. рэ́генцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэ́гент м., в разн. знач. ре́гент
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэ́гент, ‑а, М ‑нце, м.
1. Часовы правіцель манархічнай дзяржавы, які ажыццяўляе вярхоўную ўладу замест манарха.
2. Дырыжор хору, пераважна царкоўнага. [Бацька] амаль самастойна вывучыў тэорыю спеваў і стаў даволі вядомым у «епархіі» царкоўным рэгентам. Зарэцкі.
[Ад лац. regens, regentis — які правіць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́гент ’часовы правіцель манархічнай дзяржавы; дырыжор хору, пераважна царкоўнага’ (ТСБМ). Ст.-бел. реентъ ’начальнік канцылярыі’ < ст.-польск. regent, rejent < лац. regēns, ‑ntis ’кіраўнік’ (Булыка, Лекс. запазыч., 59). Значэнне ’дырыжор’ з рус. ре́гент ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ре́гент в разн. знач. рэ́гент, -та м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэ́гентка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм. Жан. да рэгент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэнтге́н ’кароткія электрамагнітныя хвалі’ (ТСБМ), рэнге́нт ’тс’ (Сл. ПЗБ), рэге́нт ’тс’ (Сл. ПЗБ, Яўс.). З рус. рентге́н ’тс’, якое з ням. Röntgen ад прозвішча нямецкага фізіка W. Roentgen (Булыка, СІС, 2, 325).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дырыжор / пераважна царкоўнага хору: рэгент
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Аргані́сты ’арганіст, касцельны рэгент’ (Нас., Сцяшк.). Тыпова беларускае пераўтварэнне па ад’ектыўнаму ўзору запазычанага праз польск. арганіста (Нас.) (гл. Ірачак., Зб. Траўнічку, 312) ці замацаванага ў сувязі з рускай мовай арганіст (Нас., БРС). Аб гэтым пісаў Фогарашы, Beiträge, 31–32, хаця храналогія і стылістычная характарыстыка ў яго недакладныя: такія пераўтварэнні характэрныя для вуснай размоўнай мовы яшчэ ў XIX ст. Параўн. таксама аб слове арганісты як тыповым беларускім утварэнні (Мартынаў, Лекс. балтызмы, 25). Але ўкр. таксама органістый (Железняк, Мовознавство, 1975, 2, 51).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)