рэ́бус
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рэ́бус |
рэ́бусы |
| Р. |
рэ́буса |
рэ́бусаў |
| Д. |
рэ́бусу |
рэ́бусам |
| В. |
рэ́бус |
рэ́бусы |
| Т. |
рэ́бусам |
рэ́бусамі |
| М. |
рэ́бусе |
рэ́бусах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
рэ́бус, -а, мн. -ы, -аў, м.
Загадка, у якой слова або фраза, што трэба разгадаць, падаецца ў выглядзе камбінацыі малюнкаў, знакаў і літар.
Рашаць рэбусы.
Гаварыць рэбусамі (перан.: незразумела, з намёкамі).
|| прым. рэ́бусны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэ́бус м., прям., перен. ре́бус
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэ́бус, ‑а, м.
Загадка, у якой слова або фраза, якія трэба разгадаць, падаюцца ў выглядзе камбінацыі малюнкаў, знакаў і літар. Рашаць рэбусы. // перан. Пра што‑н. загадкавае, незразумелае. Напіша [бабуля], як проса насыпле: ні коскі, ні кропкі, ды яшчэ такім рэбусам, што каб разабрацца ў ім, трэба добра ўсё ведаць наперад. Ракітны.
[Ад лац. rebus — пры дапамозе рэчаў, прадметаў.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́бус ’тып загадкі’ (ТСБМ). З рус. ребус ’тс’ < ням. Rebus < фр. rébus. Радзімай рэбусаў лічыцца Пікардыя (Францыя), дзе, пачынаючы з XV ст., на карнавалах ладзіліся сатырычныя агляды мясцовага жыцця, якія называліся па-лацінску de rēbus quae geruntur ’пра бягучыя справы’, дзе rēbus — мн. л. Тв. скл. лацінскага rēs ’рэч; справа’ (Брукнер, 457; Фасмер, 3, 454; Сной, 528). Іначай лічыцца, што крыніцай слова стала лацінскае выслоўе non verbis sed rēbus ’не словамі, а рэчамі’, якое таксама звязваюць са згаданымі карнаваламі (Е. Cobham Brewer, Dictionary of Phrase and Fable, 1898).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
галавало́мны, -ая, -ае.
Вельмі складаны, цяжкі для разумення.
Г. рэбус.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ре́бус прям., перен. рэ́бус, -са м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разгада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. што. Знайсці правільны адказ на загаданае; адгадаць.
Р. рэбус.
Р. загадку.
2. каго-што. Зразумець сэнс чаго-н. незразумелага, уясніць характар каго-, чаго-н.
Р. чалавека.
Р. намеры праціўніка.
|| незак. разга́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. разга́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загадка, задача, галаваломка; рэбус (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
разгада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Па якіх‑н. прыкметах, дадзеных зразумець сэнс чаго‑н. няяснага, незразумелага для каго‑н., уясніць значэнне, характар каго‑, чаго‑н. Разгадаць намеры. Разгадаць сон. □ Эх, шляхі, родныя шляхі! Хто перакажа нам вашы казкі, разгадае думкі, назбіраныя і напісаныя часамі на камлях вашых прысад? Колас. Янка Купала быў першым, хто чуццём геніяльнага мастака разгадаў у Багдановічу выдатнага паэта. Майхровіч.
2. Знайсці правільны адказ на што‑н. загаданае; адгадаць. Разгадаць загадку. Разгадаць рэбус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)