рэа́льны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. рэа́льны рэа́льная рэа́льнае рэа́льныя
Р. рэа́льнага рэа́льнай
рэа́льнае		 рэа́льнага рэа́льных
Д. рэа́льнаму рэа́льнай рэа́льнаму рэа́льным
В. рэа́льны (неадуш.)
рэа́льнага (адуш.)		 рэа́льную рэа́льнае рэа́льныя (неадуш.)
рэа́льных (адуш.)
Т. рэа́льным рэа́льнай
рэа́льнаю		 рэа́льным рэа́льнымі
М. рэа́льным рэа́льнай рэа́льным рэа́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

рэа́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. рэа́льны рэа́льная рэа́льнае рэа́льныя
Р. рэа́льнага рэа́льнай
рэа́льнае		 рэа́льнага рэа́льных
Д. рэа́льнаму рэа́льнай рэа́льнаму рэа́льным
В. рэа́льны (неадуш.)
рэа́льнага (адуш.)		 рэа́льную рэа́льнае рэа́льныя (неадуш.)
рэа́льных (адуш.)
Т. рэа́льным рэа́льнай
рэа́льнаю		 рэа́льным рэа́льнымі
М. рэа́льным рэа́льнай рэа́льным рэа́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

патойбако́вы, ‑ая, ‑ае.

У рэлігійна-містычных уяўленнях — які існуе за межамі зямнога жыцця, незямны; тагасветны. Патойбаковы свет. □ [Рэлігія] вучыць клапаціцца не пра рэальнае зямное жыццё, а пра неіснуючае, патойбаковае. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэа́льны, -ая, -ае.

1. Які сапраўды існуе ў рэчаіснасці, не ўяўны.

Р. факт.

2. Які можа быць ажыццёўлены, здзейснены.

Рэальныя планы.

Р. тэрмін.

3. Практычны, заснаваны на разуменні наяўных умоў, абставін.

Рэальная палітыка.

Р. погляд на жыццё.

○

Рэальнае вучылішча — у дарэвалюцыйнай Расіі: агульнаадукацыйная сярэдняя навучальная ўстанова без выкладання старажытных моў, з пераважаннем у навучальным плане прыродазнаўчанавуковых прадметаў.

Рэальная заработная плата (спец.) — пакупная здольнасць намінальнай заработнай платы.

|| наз. рэа́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аб’екты́ўнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць эфектыўнага; рэальнае, незалежнае ад свядомасці існаванне чаго‑н. як самастойнага аб’екта. Аб’ектыўнасць навакольнага свету і яго заканамернасцей.

2. Адпаведнасць аб’ектыўнай рэчаіснасці, адсутнасць суб’ектывізму ў разважанні аб чым‑н., бесстароннасць. Аб’ектыўнасць адзнакі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вучы́лішча, ‑а, н.

Сярэдняя сацыяльная навучальная ўстанова. Педагагічнае, вышэйшае тэхнічнае, рамеснае вучылішча. // Навучальная ўстанова, школа ў царскай Расіі. Народнае вучылішча.

•••

Рэальнае вучылішча — сярэдняя навучальная ўстанова ў дарэвалюцыйнай Расіі, у якой выкладаліся пераважна прыродазнаўчыя і дакладныя навукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пагадні́ць, ‑гадню, ‑годніш, ‑годніць; зак., каго-што.

Тое, што і пагадзіць. Ніяк не мог я пагадніць акружаючае рэальнае жыццё са светам думак, фантазій, якія пачэрпнуў з кніг. Купала. Відаць, прывёў .. [Апанаса] сюды Арцём, каб пагадніць, для міру. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

реа́льный в разн. знач. рэа́льны;

реа́льный план рэа́льны план;

реа́льный взгляд на ве́щи рэа́льны по́гляд на рэ́чы;

реа́льная за́работная пла́та рэа́льная зарабо́тная пла́та;

реа́льное учи́лище ист. рэа́льнае вучы́лішча.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

легенда́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да легенды ​1; з’яўляецца легендай ​1 (у 1 знач.). Легендарнае апавяданне. // Вядомы толькі па легендах; казачны. Легендарнае тэматыка.

2. Авеяны легендамі ​1; незвычайны, небывалы. Легендарныя подзвігі. Легендарнае слава. Легендарны горад.

3. перан. Непраўдападобны, неверагодна, выдуманы. Легендарныя чуткі. □ Так многія з нас першы раз трапілі ў гэты край, дзе легендарнае і рэальнае перапляталіся так шчыльна. Залескі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шарж, ‑у, м.

1. Сатырычная або гумарыстычная манера адлюстравання каго‑, чаго‑н., пры якой захоўваецца знешняе падабенства, але карыкатурна перабольшаны і падкрэслены найбольш характэрныя рысы. Акцёр праводзіць сваю ролю, калі можна так сказаць, «на грані». Дзесьці на самай мяжы, пераступіўшы праз якую, атрымаецца шарж, карыкатура, страціцца рэальнае. Сабалеўскі.

2. Малюнак, партрэт, выкананы ў такой манеры.

3. перан. Карыкатурнае недарэчнае падабенства каго‑, чаго‑н.

•••

Сяброўскі шарж — жартоўны, дабрадушна-гумарыстычны партрэт каго‑н.

[Фр. charge.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)