ры́пнуць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ры́пну ры́пнем
2-я ас. ры́пнеш ры́пнеце
3-я ас. ры́пне ры́пнуць
Прошлы час
м. ры́пнуў ры́пнулі
ж. ры́пнула
н. ры́пнула
Загадны лад
2-я ас. ры́пні ры́пніце
Дзеепрыслоўе
прош. час ры́пнуўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ры́пнуць сов., однокр. скри́пнуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ры́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да рыпаць, рыпець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рыпе́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -пі́ць; незак.

Утвараць рып, скрыпець.

Падлога рыпіць.

Боты рыпяць.

Пад нагамі рыпіць снег.

|| аднакр. ры́пнуць, -не; -ні.

|| наз. рыпе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ры́паць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць рыпенне, рыпець.

Рыпалі дзверы.

Р. варотамі.

2. Іграць непрафесійна на якім-н. музычным інструменце (звычайна на гармоніку; разм.).

Рыпаў гармонік.

|| аднакр. ры́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. ры́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скри́пнуть сов., однокр. ры́пнуць; см. скрипе́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зарыпе́ць, ‑піць; зак.

Пачаць рыпець. // Рыпнуць, прарыпець. У хаце зарыпелі масніцы, і на парог выйшаў мужчына. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зары́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць рыпаць. // Рыпнуць некалькі разоў запар. Хрыпла зарыпалі дзверы сянец, бразнула гучна клямка. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павысо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Высунуць, перамясціць на адкрытае месца ўсё, многае. Павысоўваць сталы на сярэдзіну пакоя. □ Не паспеў я дзвярамі рыпнуць, як.. [дзеці], нібы стрыжы, павысоўвалі галовы з-за коміна. Сяркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ *Нашарэ́піць, нашэрэпіць ’натапырыць, наставіць’, нашэ‑ рёплены ’натапыраны’ (ТС). Экспрэсіўнае ўтварэнне, у складзе якога ўзмацняльнае ‑ша‑ (< *šč < :*če) і рэпіць, параўн. рыпнуць ’лопнуць, трэснуць’, рэпіца ’кончык хваста’, гл. шарапенне ’ламачча’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)