ро́за ру́жа, -жы ж.;
◊
ро́за ветро́в ру́жа вятро́ў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ро́за ’ружа, Rosa L.’ (міёр., Жыв. сл.; Сл. ПЗБ), ’куст кветак’ (ТС), ро́зіна ’куст ружы, кветка ружы’ (міёр., Нар. словатв.), ро́за, ру́жа, дзі́кая ро́за ’шыпшына’ (віц., ЛА, 1). З рус. ро́за, якое праз ням. Rose з лац. rōsa (Фасмер, 3, 494). Сюды ж ро́зовый васылёк ’зязюльчын светнік, Coronaria flos cuculi L.’ (бяроз., Нар. лекс.), ро́зова воло́шка ’васілёк лугавы, Centaurea jacea L.’ (ТС), ро́завы ’ружовы’ (Сл. ПЗБ, ЛА, 4).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ру́жа ж. ро́за;
○ р. вятро́ў — метеор. ро́за ветро́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шта́мбовый лес., сад. шта́мбавы;
шта́мбовая ро́за шта́мбавая ру́жа.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шта́мбавы лес., сад. шта́мбовый;
~вая ру́жа — шта́мбовая ро́за
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заспа́цца, ‑сплюся, ‑спішся, ‑спіцца; зак.
Разм. Праспаць залішне доўга. Роза заспалася і прачнулася тады, калі на дварэ ўжо было зусім светла. Лынькоў. — Юра, Юрачка, уставай! Што ж гэта сёння ты так заспаўся? Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прышчапі́цца сов., в разн. знач. приви́ться;
ру́жа до́бра ~пі́лася — ро́за хорошо́ привила́сь;
во́спа ~пі́лася — о́спа привила́сь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падпільнава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., каго-што.
Падсцерагаючы, дачакацца з’яўлення каго‑, чаго‑н. Неяк цёмнай ноччу камсамольцы падпільнавалі на вуліцы двух нямецкіх патрулёў і знішчылі. Пятніцкі. — Не! — крыкнуў Віктар. — Хоць сам загіну, а падпільную, як .. [бабры] будуць валіць гэтае дрэва! Маўр. // Дачакацца зручнага моманту, каб ажыццявіць што‑н. [Міхаліна:] Роза Абрамаўна падпільнавала, калі я была адна, у баку ад людзей, падбегла са спалоханымі вачыма. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Талача́нка ’ружа, шыпшына, Rosa cinnamomea L.’ (маг., Кіс.), рус. смал. талача́нка ’тс’. Паводле Фасмера (4, 15), няяснага паходжання; магчыма, да талакно (гл.) пад уплывам вядомага на той жа тэрыторыі талача́ннік ’талакнянка’ (Кіс.), што звязана з падобнай кансістэнцыяй пладоў ці выкарыстаннем суквеццяў, параўн. навуковую назву ружа кары́чная, рус. роза кори́чная (ад карыца, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ча́йный ча́йны;
ча́йное де́рево бот. ча́йнае дрэ́ва;
ча́йная ро́за бот. ча́йная ру́жа;
◊
че́рез час по ча́йной ло́жке па кро́пельцы цы́ркаць; цы́ркаць пакрысе́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)