рашчыня́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. рашчыня́ю рашчыня́ем
2-я ас. рашчыня́еш рашчыня́еце
3-я ас. рашчыня́е рашчыня́юць
Прошлы час
м. рашчыня́ў рашчыня́лі
ж. рашчыня́ла
н. рашчыня́ла
Загадны лад
2-я ас. рашчыня́й рашчыня́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час рашчыня́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

рашчыня́ць несов. (тесто) заме́шивать, ста́вить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рашчыня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да рашчыніць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рашчыні́ць, -ыню́, -ы́ніш, -ы́ніць: -ы́нены; зак., што.

Прыгатаваць (рошчыну), развёўшы муку вадой ці малаком.

Р. цеста.

|| незак. рашчыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рашчыня́цца, ‑яецца; незак.

Зал. да рашчыняць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рашчыня́цца несов., страд. заме́шиваться; см. рашчыня́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рашчыні́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. рашчыню́ рашчы́нім
2-я ас. рашчы́ніш рашчы́ніце
3-я ас. рашчы́ніць рашчы́няць
Прошлы час
м. рашчыні́ў рашчыні́лі
ж. рашчыні́ла
н. рашчыні́ла
Загадны лад
2-я ас. рашчыні́ рашчыні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час рашчыні́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

растворя́ть​II несов.

1. (распускать) распуска́ць;

2. (разбавлять) раствара́ць;

3. (замешивать) рашчыня́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

твори́ть​II несов., спец. (известь) разво́дзіць;

твори́ть и́звесть гасі́ць ва́пну; (тесто) рашчыня́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Баланда́ ’вельмі рэдкая, няўдалая яда’ (Вешт.), ’яда з мятай бульбы’ (Лысенка, ССП), ’суп з бульбы і мукі, забелены малаком, зацірка’ (Мат. Гродз.). Параўн. рус. бала́нда́ ’від яды, баланда; бацвінне; зацірка; бульба з цыбуляй і г. д.; від лебяды, бацвінне; абрызглае малако’; ’балбатун, пустаслоў’. Усё да дзеяслова. Параўн. рус. бала́ндать, бала́ндить ’баўтаць; рашчыняць на вадзе муку; баўтаць нагамі; займацца пустымі размовамі’, укр. баланді́ти ’балбатаць, гаварыць’, баланда ’марудны, нехлямяжы чалавек; балбатун, пустамеля.’ Параўн. і чэш. blandat (Махэк₁, 33) ’балбатаць, гаварыць’. Зыходнае *balandati (гукапераймальнае?) ’баўтаць, размешваць’ → 1) ’рабіць яду наспех’ (адсюль і ’дрэнная яда, зацірка’); 2) ’балбатаць, гаварыць’. Няма падстаў гаварыць аб запазычанні ўсёй групы слоў з літ. мовы (надта многа значэнняў, якія не выводзяцца з літ. ’лебяда’). Запазычанае, мабыць, толькі бала́нда (< літ. balánda ’Chenopodium’). Аб запазычанні гл. Фасмер, 1, 113 (там і ранейшая літ-pa); Шанскі, 1, Б, 21; Урбуціс, Baltistica, 1969, V (I), 49.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)