расшырэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. расшырэ́нне
Р. расшырэ́ння
Д. расшырэ́нню
В. расшырэ́нне
Т. расшырэ́ннем
М. расшырэ́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

расшырэ́нне ср. расшире́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

расшырэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. расшыраць — расшырыць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. расшырацца — расшырыцца. // Паталагічнае павелічэнне памераў (сэрца, сасудаў і пад.). Расшырэнне вен.

2. Расшыраная частка чаго‑н. Труба з расшырэннем.

•••

Расшырэнне Сусвету — павелічэнне з цягам часу адлегласці паміж касмічнымі аб’ектамі (зоркамі, галактыкамі).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расшы́рыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв.. -рыцца; зак.

1. Стаць больш шырокім. пашырыцца.

Пляцоўка расшырылася.

2. Павялічыцца колькасна, у аб’ёме; пашырыцца.

Асартымент прадуктаў расшырыўся.

3. Стаць больш шырокім па змесце. паглыбіцца.

Тэматыка дакладаў расшырылася.

|| незак. расшыра́цца, -а́ецца.

|| наз. расшырэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расшы́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.

1. Зрабіць больш шырокім. пашырыць.

Р. дарогу.

2. Павялічыць колькасна, у аб’ёме; пашырыць.

Р. вытворчасць.

3. Зрабіць больш шырокім па змесце, узмацніць; пашырыць.

Р. кругагляд.

Р. правы дэпутатаў.

Р. кола інтарэсаў.

|| незак. расшыра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. расшырэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

растру́б, -а, мн. -ы, -аў, м.

Конусападобнае расшырэнне (трубы, адзення, абутку).

Боты з раструбамі.

|| прым. растру́бны, -ая, -ае (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расшире́ние

1. (действие) пашырэ́нне, -ння ср., расшырэ́нне, -ння ср.; см. расширя́ть;

2. (увеличение в количестве, распространение) пашырэ́нне, -ння ср.;

расшире́ние торго́вли пашырэ́нне га́ндлю;

3. в др. знач. расшырэ́нне, -ння ср.;

расшире́ние се́рдца мед. расшырэ́нне сэ́рца;

расшире́ние жи́дкости физ. расшырэ́нне ва́дкасці;

расшире́ние масшта́ба произво́дства расшырэ́нне машта́бу вытво́рчасці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

анеўры́зма, ‑ы, ж.

Мясцовае расшырэнне артэрыі, выкліканае пашкоджаннем, змяненнем яе сценак.

[Ад грэч. aneurysma — расшырэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

а́мпула, ‑ы, ж.

1. Герметычна запаяная шкляная пасудзіна невялікіх памераў, у якой захоўваюцца ў стэрыльным выглядзе невялікія дозы лякарстваў, крыві і пад. Ампула з вакцынай.

2. Спец. Пухірападобнае расшырэнне розных органаў, якія маюць форму трубкі.

[Лац. ampulla.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

растру́б, ‑а, м.

1. Расшырэнне на канцы трубы; прадмет такой формы. Скрыўленыя чорныя раструбы вентылятараў басавіта гулі над электрапечамі. Савіцкі.

2. Расшыраная частка якога‑н. адзення, абутку. Боты з раструбамі. □ На руках у Сценкі былі рукавіцы — скураныя, жоўтыя, з раструбамі да самых локцяў. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)