рассу́нуцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
рассу́нецца |
рассу́нуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
рассу́нуўся |
рассу́нуліся |
| ж. |
рассу́нулася |
| н. |
рассу́нулася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
рассу́нуцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нецца; зак.
1. Рухаючыся, сунучыся ў бакі, аддаліцца, раз’яднацца, расступіцца.
Шторы рассунуліся.
Кусты рассунуліся.
2. Разбурыцца, разваліцца (разм.).
Капа рассунулася.
|| незак. рассо́ўвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассу́нуцца сов. раздви́нуться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассу́нуцца, ‑нецца; зак.
1. Пасунуўшыся, аддаліцца адзін ад аднаго, вызваліўшы паміж сабой месца, прастору. Хто сядзеў, дык тыя рассунуліся на лаўцы, і .. [баец] прысеў. Брыль. // Раз’яднацца, утварыўшы вольнае месца, раскрыўшы што‑н. Некалькі хвілін ніхто не паказваўся з вагонаў, а пасля ў адным з іх дзверы рассунуліся і на платформу саскочыў салдат. Арабей. У гэты час заслона рассунулася, і .. [Віцю] здалося, што проста на яго паплыла ўся зала. Нядзведскі. // Расступіцца, расхіліцца ў бакі. Раптам чарот рассунуўся, і з яго вынырнула невялікая лодка. Гамолка. / у перан. ужыв. Ноч разам пасвятлела, мрок рассунуўся, стала светла, як.. перад усходам сонца. Колас.
2. Разм. Разваліцца, разбурыцца. Дзядзька яшчэ гаварыў, што сена трэба браць цэлым ахапкам, бо калі яго разарвеш, дык, бывае, і рублём не паспееш прыціснуць, як увесь воз рассунецца... Дайліда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассо́ўвацца гл. рассунуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парассо́ўвацца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -аецца; -аемся, -аецеся, -аюцца; зак.
Рассунуцца — пра ўсіх, многіх ці пра ўсё, многае.
Частаколіны падгнілі і парассоўваліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассо́ўвацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да рассунуцца.
2. Зал. да рассоўваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшмаргну́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не́цца; зак.
1. Рассунуцца, разысціся ў бакі.
Фіранка на акне расшмаргнулася.
2. Развязацца (пра тое, што было завязана).
Шнуркі расшмаргнуліся.
|| незак. расшмо́ргвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расшмаргну́цца, ‑нецца; зак.
1. Рассунуцца, разысціся ў бакі. Расшмаргнуліся фіранкі.
2. Вызваліцца ад завязкі, распусціцца (пра канцы чаго‑н. звязанага). Шнуркі расшмаргнуліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разда́цца², -да́мся, -дасі́ся, -да́сца; -дадзі́мся, -дасце́ся, -даду́цца; -да́ўся, -дала́ся, -дало́ся; -да́йся; зак.
1. Стаць большым, шырэйшым.
Р. ў плячах.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расступіцца, рассунуцца ў бакі.
Натоўп раздаўся ў бакі.
3. Раскалоцца, распароцца па шве.
Мех раздаўся.
|| незак. раздава́цца, -даю́ся, -дае́шся, -дае́цца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)