разгуля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; зак.
1. Пачаўшы гуляць, захапіцца гульнёй, забавамі; развесяліцца.
Разгулялася дзіця.
2. Даць сабе поўную волю; праявіць сябе ў поўную меру сваіх сіл, здольнасцей і жаданняў; разысціся.
Футбалісты разгуляліся.
3. Дасягнуць у сваім праяўленні вялікай інтэнсіўнасці, сілы.
Разгулялася мяцеліца.
Разгулялася стыхія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разгуля́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
разгуля́юся |
разгуля́емся |
| 2-я ас. |
разгуля́ешся |
разгуля́ецеся |
| 3-я ас. |
разгуля́ецца |
разгуля́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
разгуля́ўся |
разгуля́ліся |
| ж. |
разгуля́лася |
| н. |
разгуля́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
разгуля́йся |
разгуля́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
разгуля́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разгуля́цца сов.
1. в разн. знач. разыгра́ться; разгуля́ться;
дзе́ці ~ля́ліся — де́ти разыгра́лись (разгуля́лись);
мо́ра ~ля́лася — мо́ре разгуля́лось (разыгра́лось);
2. спорт. разыгра́ться;
3. (начать кутить, пьянствовать) разгуля́ться;
4. (о лошади) понести́;
конь ~ля́ўся — ло́шадь понесла́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разгуля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
1. Пачаўшы гуляць, захапіцца гульнёй, забавамі, развесяліцца. А дзіцё разгулялася. Яна падскоквала на каленях у маці, цягнулася да саламянага капелюша пажылога дзядзькі, .. шчабятала, нібы неўгамоннае птушаня. Корбан. // Аддацца нястрымнаму разгулу, п’янству. — А багацей гэты разгуляўся і стаў сябе перад раднёй паказваць, выхваляцца, што ён не да такіх рэстаранаў прывык. Ракітны.
2. Разм. Пагуляўшы некаторы час, напрактыкаваўшыся, пачаць гуляць лёгка і добра. Каманда разгулялася.
3. Даць сабе поўную волю; праявіць сябе ў поўную меру сваіх сіл, здольнасцей і жаданняў; разысціся. [Кажамяка:] Нават і не думай пра выган! Там вырасце такая трава, — будзе з касою дзе разгуляцца. Вазоў дваццаць сена! Гурскі. Раней .. мікалаеўцы секлі дровы, травілі сенажаці, як самі хацелі. Спрабавалі яны гаспадарыць у лесе і пры новым лесніку, але ў Міхала не вельмі разгуляешся. С. Александровіч. / Пра фантазію і пад. У збіўшыся на гэтую спакуслівую думку, камендант цяпер не расставаўся з ёю. Фантазія яго разгулялася. Якімовіч.
4. Дасягнуць у сваім праяўленні вялікай інтэнсіўнасці, сілы. Разгуляўся апетыт. Рэўматызм разгуляўся. □ Выцягнуць лодку назад аказалася яшчэ цяжэй, тым больш таму, што і ў студэнта разгуляліся нервы. Брыль. / Пра з’явы прыроды. На двары разгулялася лютаўская завіруха, засвістала за акном, забыла ў коміне. Шамякін.
5. Абл. Стаць ясным, сонечным пасля непагадзі. Разгулялася пагода. □ Неба разгулялася, і там-сям відаць былі нясмелыя, але выразныя агеньчыкі зорак. Значыць будзе пагода. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгу́львацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да разгуляцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскути́ться сов., разг. разгуля́цца; расп’я́нствавацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узыгра́ць
‘разгуляцца, разбушавацца (узыграла ўсмешка)’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
узыгра́ю |
узыгра́ем |
| 2-я ас. |
узыгра́еш |
узыгра́еце |
| 3-я ас. |
узыгра́е |
узыгра́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
узыгра́ў |
узыгра́лі |
| ж. |
узыгра́ла |
| н. |
узыгра́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
узыгра́й |
узыгра́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
узыгра́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
развози́тьсяII сов. (от возня́) разг. раздурэ́цца, разгуля́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Раз’юры́цца ’разгуляцца’, ’раззлавацца, раз’юшыцца’ (Нас.; ашм., іўеў., Сл. ПЗБ), ’раздурэцца’, ’разгуляцца’ (Сцяшк. Сл.), разъюры́тсь ’раздражніць’ (Шпіл.), разʼюры́цца ’распаліцца палавой страсцю’, разʼюраны ’той, каго ахапіў непамерны шал’ (слонім., Жыв. НС), розʼюры́цца ’раз’юшыцца’ (ТС). Ад раз- і юр, юры́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разыгра́ться
1. (на инструменте, на сцене) разыгра́цца;
2. (увлечься игрой) разгуля́цца;
3. перен. разгуля́цца, разысці́ся; (о событиях, сражении и т. п.) разыгра́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)