разгаве́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
разгаве́нне |
| Р. |
разгаве́ння |
| Д. |
разгаве́нню |
| В. |
разгаве́нне |
| Т. |
разгаве́ннем |
| М. |
разгаве́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разгаве́нне ср. разгове́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разгаве́нне, ‑я, н.
Уст.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. разгавецца.
2. Першы скаромны дзень пасля посту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгаве́цца, -е́юся, -е́ешся, -е́ецца; зак.
1. У веруючых: пасля посту першы раз паесці скаромнага.
2. З’есці ці выпіць чаго-н. смачнага ўпершыню пасля доўгага перапынку (разм.).
Хоць р. крыху.
|| незак. разгаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. разгаве́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разгове́ние уст. разгаве́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ро́зговенье ср., церк. разгаве́нне, -ння ср., ро́згавіны, -він ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мандры́кі ’сырныя праснакі’ (паўд.-усх., КЭС). Укр. мандри́ка ’праснак з сыру, мукі, яек, які пякуць на разгавенне пасля пятровак’, паўд.-рус. мандры́ка ’сырнік’. Балканізм. Параўн. серб.-харв. ма̏ндара ’баўтуха з мукі, вады і тлушчу’, ’нацыянальная страва з мукі, масла і сыру’, герцагавін. ма̀ндра ’мамалыга’. Магчымая крыніца — польск. małdrzyk ’сырнік’ < ст.-польск. mafdr < н.-ням. malder ’мера сыроў’ (Брукнер, 319).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́згавіны ’першы скаромны дзень пасля Вялікага Посту’ (Др.-Падб.), ро́згаўкі ’тс’ (ТС), разгаве́нне ’тс’ (ТСБМ). Да разгавецца ’паесці першы раз пасля Посту’, якое з роз‑/раз‑ са значэннем ’ажыццяўленне дзеяння ў адваротным напрамку’ і гаве́ць ’пасціць і хадзіць у царкву, рыхтуючыся да споведзі’, якое са ст.-слав. говѣти ’быць набожным, богабаязным’, роднаснага лац. favēre, faveō ’ставіцца з прыхільнасцю, мець ласку’, умбр. fonēr ’прыемна абдуваць’, ст.-ісл. gá (< *gawiðō) ’шанаваць, быць набожным’ < і.-е. *ghau̯‑ē̯iō (Бернекер, 1, 338; Фасмер, 1, 432–434; Махэк₂, 181; Голуб-Ліер, 197; Младэнаў, 104; Скок, 1, 597).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)