разважа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Мысліць, рабіць вывады.

Умець р.

2. Паслядоўна выкладаць свае думкі наконт чаго-н.; весці гутарку.

Р. аб ролі мастацтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разважа́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. разважа́ю разважа́ем
2-я ас. разважа́еш разважа́еце
3-я ас. разважа́е разважа́юць
Прошлы час
м. разважа́ў разважа́лі
ж. разважа́ла
н. разважа́ла
Загадны лад
2-я ас. разважа́й разважа́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час разважа́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

разважа́ць несов. рассужда́ть, размышля́ть, мы́слить;

◊ р. ды меркава́ць — суди́ть да ряди́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разважа́ць ​1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Супастаўляючы падзеі, паняцці і пад., мысліць, рабіць вывады; меркаваць, лічыць. І раптам яны ўдвух, рэдактар і загадчык аддзела рэдакцыі, пачалі горача разважаць: хто аўтар? Хто б гэта мог напісаць такі нарыс? Грамовіч.

2. Выказваць свае думкі, меркаванні, гаварыць аб чым‑н. — Якая гаспадыня, такі і дом, — разважаў .. [Комлік], апетытна закусваючы. Карпаў. Мы разважалі пра зіму, якая яна будзе сёлета — ляжа ўжо ці пачакае, ці гэта яшчэ толькі зазімак. Ермаловіч. // (звычайна з адмоўем). Доўга і падрабязна абмяркоўваць што‑н. Стары расчуліўся да слёз, Не разважаў ён доўга, У світку ўхутаў і павёз Хутчэй дамоў малога. Смагаровіч.

разважа́ць ​2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да разважыць ​3.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Разважа́ць ’абмяркоўваць, узважваць усе аргументы за і супраць’ (Нас.), ’рассейваць трывогу, суцяшаць’ (Нас., Сержп.). Паводле Насовіча (там жа, 546), ад вага́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

філасо́фстваваць, -ствую, -ствуеш, -ствуе; -ствуй; незак.

1. Разважаць на філасофскія тэмы.

2. перан. Мудраваць, разважаць на абстрактныя тэмы (разм.).

|| наз. філасо́фстваванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

куме́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Разважаць, абдумваць.

2. Разумець што-н., цяміць, кеміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэзанёрстваваць, -твую, -твуеш, -твуе; -твуй; незак. (кніжн.).

Разважаць у павучальным тоне.

|| наз. рэзанёрства, -а, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

натлумі́ць, -лумлю́, -лу́міш, -лу́міць; зак., што.

Пазбавіць здольнасці ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыць.

Н. галаву за дзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мы́сленне, -я, н.

1. гл. мысліць.

2. Працэс адлюстравання аб’ектыўнай рэчаіснасці ва ўяўленнях, паняццях, суджэннях; здольнасць чалавека разважаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)