разбяга́цца гл. разбегчыся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разбяга́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. разбяга́юся разбяга́емся
2-я ас. разбяга́ешся разбяга́ецеся
3-я ас. разбяга́ецца разбяга́юцца
Прошлы час
м. разбяга́ўся разбяга́ліся
ж. разбяга́лася
н. разбяга́лася
Загадны лад
2-я ас. разбяга́йся разбяга́йцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час разбяга́ючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

разбяга́цца несов.

1. разбега́ться; разгоня́ться;

2. (бегом направляться в разные стороны) разбега́ться;

3. (разделяться) раздвига́ться, расходи́ться;

1-3 см. разбе́гчыся;

◊ во́чы ~га́юцца — глаза́ разбега́ются

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разбяга́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да разбегчыся.

•••

Вочы разбягаюцца — цяжка зрабіць выбар з-за мноства, разнастайнасці прапанаванага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разбе́гчыся, -бягу́ся, -бяжы́шся, -бяжы́цца; -бяжы́мся, -бежыце́ся, -бягу́цца; -бе́гся, -бе́глася; -бяжы́ся; зак.

1.(1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра многіх: бягом накіравацца ў розныя бакі.

Дзеці з шумам разбегліся.

2. Прабегчы некаторую адлегласць, каб падрыхтавацца да скачка, пад’ёму і пад.

Разбегся і скочыў.

Перад скачком трэба добра р.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пра думкі: страціць здольнасць сканцэнтравацца на чым-н.

◊

Вочы разбегліся ў каго (разм.) — не ведае, што выбраць, на чым спыніцца.

|| незак. разбяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разбе́г, -у, м. і разбе́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 2 знач.).

Разбег самалёта (даўжыня прабегу па зямлі да моманту ўзлёту). Разбежка перад скачком.

◊

З разбегу —

а) набраўшы скорасць, разбегшыся;

б) не змогшы спыніцца пасля бегу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разбега́ться несов. разбяга́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Разбе́жышча ’непачцівае расстанне’ (Паўл.), розбе́жышчэ ’тс’: з велікое любві собаче розбежышчэ (ТС). Ад разбяга́цца ’бегчы ў розныя бакі’ (гл. бе́гчы).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Саўта́цца ’ісці хістаючыся; швэндацца, хадзіць без справы’ (глус., Янк.). Лаўчутэ, Балтизмы, 130 узводзіць да літ. siautóti ’разбягацца ва ўсе бакі’, siaũsti ’бегаць, гарэзіць, дурэць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

разбе́г, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. разбягацца — разбегчыся (у 6, 7 знач.). Прабіўся [ручай] праз снег І вось пачынае паволі Разбег. Макаль.

2. Дзеянне і стан паводле дзеясл. разбягацца — разбегчыся (у 5 знач.). Назаўсёды палюбіў імклівы разбег сталёвых рэек чыгункі Пеця Трацэнка. Шыловіч.

•••

З разбегу — а) набраўшы скорасць, разбегшыся. І па снезе коні мчацца, Ім з разбегу не стрымацца. Русак; б) не змогшы спыніцца пасля бегу. [Андрэй] з разбегу торкаецца галавой у траву. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ві́да ’хутка, як толькі можна ўбачыць’ (Шат., Юрч.), відам ’мігам, умомант’ (Яўс.), куды віда ’хто куды, у розныя бакі разбягацца’ (Янк. БФ, КТС). Да від 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)