радзі́ма, -ы, ж.
1. Бацькаўшчына, родная краіна.
Абарона Радзімы.
2. Месца нараджэння, узнікнення, паходжання каго-, чаго-н.
Паехаць на сваю радзіму.
Радзіму, як і маці, не выбіраюць (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Радзі́ма
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Радзі́ма |
| Р. |
Радзі́мы |
| Д. |
Радзі́ме |
| В. |
Радзі́му |
| Т. |
Радзі́май
Радзі́маю |
| М. |
Радзі́ме |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
радзі́ма
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
радзі́ма |
| Р. |
радзі́мы |
| Д. |
радзі́ме |
| В. |
радзі́му |
| Т. |
радзі́май
радзі́маю |
| М. |
радзі́ме |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
радзі́ма ж., в разн. знач. ро́дина;
любо́ў да ~мы — любо́вь к ро́дине;
вёска Вя́зынка — р. Я́нкі Купа́лы — дере́вня Вя́зынка — ро́дина Я́нки Купа́лы;
друга́я р. — втора́я ро́дина;
стая́ць грудзьмі́ за ~му — стоя́ть гру́дью за ро́дину
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
радзі́ма, ‑ы, ж.
1. Краіна, якая гістарычна належыць пэўнаму народу і якую гэты народ насяляе; бацькаўшчына. Маладыя калгаснікі пайшлі ў Чырвоную Армію са зброяй у руках абараняць сваю радзіму. Колас. Паўстала радзіма, замок Няволі зламала навек, Надзела з пралесак вянок І слёзы сагнала з павек. Купала. // Месца нараджэння каго‑н. Пра славу я тваю дачуўся, Радзіма, Случчына мая! Астрэйка. Калі Альшэўскі збіраецца на радзіму, да маці, яго заўсёды ахоплівае асаблівы настрой. Навуменка.
2. Месца ўзнікнення, паходжання чаго‑н. — Сея — мясцовая назва сіга, — растлумачыў інжынер. — Радзіма гэтай рыбы — Чудское возера. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Радзі́ма ’бацькаўшчына; месца нараджэння’ (ТСБМ), ’сям’я, радня’ (Стан.), ’айчына’ (Сцяшк.). Ад род 1 (гл.) з дапамогай суф. ‑ім‑а, які мае значэнне прыналежнасці да чаго-небудзь, параўн. бел. пабраці́м, серб.-харв. rodim ’сваяк’ (Скок, 3, 152).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
месцанараджэ́нне, -я, н.
Месца, дзе нарадзіўся хто-н.; радзіма каго-н.
М.
Цішкі Гартнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
айчы́на, -ы, ж. (высок.).
Бацькаўшчына, радзіма.
Наведаў нядаўна айчыну сваю.
|| прым. айчы́нны, -ая, -ае.
Вялікая Айчынная вайна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ро́дина в разн. знач. радзі́ма, -мы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ро́дзіна 1 ’радня’ (Нас., Касп.; ганц., лун., ЛА, 3), ро́дзічка ’тс’ (віц., Хрэст. бел. дыял.). Да радзі́на, род (гл.).
Ро́дзіна 2 ’сям’я, род’ (Жд. 3; беласт., віл., воран., Сл. ПЗБ) пад уплывам польск. rodzina ’сям’я’.
Ро́дзіна 3 ’радзіма, бацькаўшчына, роднае месца’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; ТС). Відавочна з рускай мовы, у якой ро́дина ’родная старонка’ упершыню сустракаецца ў Дзяржавіна. Параўн. радзіма (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)