радасная - Пошук

Ра́дасная ва́да ’дажджавая вада, сабраная ў красавіку, якая мае цудадзейную сілу’ (у мове беларускіх татараў — хамаіл 1866 г., гл. Мішкінене, Seniausi, 57), выкарыстоўвалася таксама для прыгатавання спецыяльнага чарніла пры напісанні магічных формул і знакаў: фижмӯ из шафранам ӯ радо̄снаӣе вадзе на име того человека написавши (там жа). Цёмны выраз; відаць, паходзіць ад радасць (гл.), аднак семантычнае развіццё застаецца незразумелым, параўн. аргат. польск. radosny proszek ’какаін’ (Каня, Słownik, 187).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ра́дасны, -ая, -ае.

1. Які выяўляе радасць, весялосць; поўны радасці.

Р. настрой.

2. Які выклікае, прыносіць радасць.

Радасная падзея.

|| наз. ра́даснасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ра́дасны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	ра́дасны	ра́дасная	ра́даснае	ра́дасныя
Р.	ра́даснага	ра́даснай ра́даснае	ра́даснага	ра́дасных
Д.	ра́даснаму	ра́даснай	ра́даснаму	ра́дасным
В.	ра́дасны (неадуш.) ра́даснага (адуш.)	ра́дасную	ра́даснае	ра́дасныя (неадуш.) ра́дасных (адуш.)
Т.	ра́дасным	ра́даснай ра́даснаю	ра́дасным	ра́даснымі
М.	ра́дасным	ра́даснай	ра́дасным	ра́дасных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дане́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -нясецца; -нёсся, -нёслася; зак.

1. Зрабіцца чутным (пра гукі, пахі і пад.).

Да яго слыху данеслася стракатанне сарокі. 3 навакольных лугоў данёсся пах сена.

2. Распаўсюдзіцца, стаць вядомым.

Данеслася радасная вестка.

|| незак. дано́сіцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -сіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аглуша́льна-ра́дасны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	аглуша́льна-ра́дасны	аглуша́льна-ра́дасная	аглуша́льна-ра́даснае	аглуша́льна-ра́дасныя
Р.	аглуша́льна-ра́даснага	аглуша́льна-ра́даснай аглуша́льна-ра́даснае	аглуша́льна-ра́даснага	аглуша́льна-ра́дасных
Д.	аглуша́льна-ра́даснаму	аглуша́льна-ра́даснай	аглуша́льна-ра́даснаму	аглуша́льна-ра́дасным
В.	аглуша́льна-ра́дасны (неадуш.) аглуша́льна-ра́даснага (адуш.)	аглуша́льна-ра́дасную	аглуша́льна-ра́даснае	аглуша́льна-ра́дасныя (неадуш.) аглуша́льна-ра́дасных (адуш.)
Т.	аглуша́льна-ра́дасным	аглуша́льна-ра́даснай аглуша́льна-ра́даснаю	аглуша́льна-ра́дасным	аглуша́льна-ра́даснымі
М.	аглуша́льна-ра́дасным	аглуша́льна-ра́даснай	аглуша́льна-ра́дасным	аглуша́льна-ра́дасных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гуллі́ва-ра́дасны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	гуллі́ва-ра́дасны	гуллі́ва-ра́дасная	гуллі́ва-ра́даснае	гуллі́ва-ра́дасныя
Р.	гуллі́ва-ра́даснага	гуллі́ва-ра́даснай гуллі́ва-ра́даснае	гуллі́ва-ра́даснага	гуллі́ва-ра́дасных
Д.	гуллі́ва-ра́даснаму	гуллі́ва-ра́даснай	гуллі́ва-ра́даснаму	гуллі́ва-ра́дасным
В.	гуллі́ва-ра́дасны (неадуш.) гуллі́ва-ра́даснага (адуш.)	гуллі́ва-ра́дасную	гуллі́ва-ра́даснае	гуллі́ва-ра́дасныя (неадуш.) гуллі́ва-ра́дасных (адуш.)
Т.	гуллі́ва-ра́дасным	гуллі́ва-ра́даснай гуллі́ва-ра́даснаю	гуллі́ва-ра́дасным	гуллі́ва-ра́даснымі
М.	гуллі́ва-ра́дасным	гуллі́ва-ра́даснай	гуллі́ва-ра́дасным	гуллі́ва-ра́дасных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

даве́рліва-ра́дасны

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	даве́рліва-ра́дасны	даве́рліва-ра́дасная	даве́рліва-ра́даснае	даве́рліва-ра́дасныя
Р.	даве́рліва-ра́даснага	даве́рліва-ра́даснай даве́рліва-ра́даснае	даве́рліва-ра́даснага	даве́рліва-ра́дасных
Д.	даве́рліва-ра́даснаму	даве́рліва-ра́даснай	даве́рліва-ра́даснаму	даве́рліва-ра́дасным
В.	даве́рліва-ра́дасны (неадуш.) даве́рліва-ра́даснага (адуш.)	даве́рліва-ра́дасную	даве́рліва-ра́даснае	даве́рліва-ра́дасныя (неадуш.) даве́рліва-ра́дасных (адуш.)
Т.	даве́рліва-ра́дасным	даве́рліва-ра́даснай даве́рліва-ра́даснаю	даве́рліва-ра́дасным	даве́рліва-ра́даснымі
М.	даве́рліва-ра́дасным	даве́рліва-ра́даснай	даве́рліва-ра́дасным	даве́рліва-ра́дасных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ура́жлівасць, ‑і, ж.

Уласцівасць уражлівага; здольнасць лёгка ўспрымаць уражанні. Радасная ўхмылка Наталлі развеяла .. уражлівасць [Рыгора]. Гартны. [Падпалкоўнік:] — Трэба ведаць салдат, пабываўшых на фронце. У іх павышаная ўражлівасць. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ажыві́ць, ажыўлю́, ажы́віш, ажы́віць; ажы́ўлены; зак., каго-што.

1. Вярнуць да жыцця, зрабіць зноў жывым.

А. арганізм.

А. успаміны (перан.).

2. Прыдаць сілы, энергіі; зрабіць ажыўленым, бадзёрым.

Радасная вестка ажывіла людзей.

3. Напоўніць жыццём, рухам, дзейнасцю.

Вяселле ажывіла старэнькую хату.

4. Зрабіць больш актыўным, дзейным.

А. работу нарады.

|| незак. ажыўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. ажыўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́мслівасць, ‑і, ж.

Уласцівасць помслівага. Помслівасць характару. // Пачуццё, жаданне помсты. — Дык гэта ж ты варту-уеш, — усё з той жа іроніяй адзначыў старшыня. Радасная помслівасць яшчэ жыла ў ягонай душы. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Verbum