пільнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; незак., каго-што.

1. Вартаваць, сцерагчы.

П. сад.

2. Падсцерагаць, сачыць.

П. каго-н. на вуліцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пільнава́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. пільну́ю пільну́ем
2-я ас. пільну́еш пільну́еце
3-я ас. пільну́е пільну́юць
Прошлы час
м. пільнава́ў пільнава́лі
ж. пільнава́ла
н. пільнава́ла
Загадны лад
2-я ас. пільну́й пільну́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час пільну́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пільнава́ць несов.

1. охраня́ть, стере́чь, сторожи́ть, карау́лить;

п. сад — стере́чь (карау́лить) сад;

2. карау́лить, подстерега́ть;

п. на ву́ліцы каго́-не́будзь — карау́лить (подстерега́ть) на у́лице кого́-л.;

3. (глядеть за кем-л.) смотре́ть, присма́тривать, следи́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пільнава́ць, ‑ну́ю, ‑ну́еш, ‑ну́е; незак., каго-што.

1. Наглядаць, назіраць, вартаваць, сцерагчы. Коней папраўдзе не трэба было пасвіць, толькі пільнаваць ад ваўкоў, якіх у Маргах вадзілася шмат. Чарнышэвіч. Пільнуй гаспадаркі, будуць у гаршку скваркі. Прыказка.

2. Падсцерагаць, сачыць. Зноў пільнаваў Глушак, як Апейкавы вочы бегаюць па паперы, загадзя прагнуў уведаць свой лёс. Мележ. [Рыгор:] — Ці ж гэта ты знарок дагэтуль стаяў за плотам ды пільнаваў мяне? Гартны. Аднаго разу чатыры чалавекі па чарзе пільнавалі выдру шэсць тыдняў і не маглі злавіць. Маўр.

•••

Чужую хату пільнаваць — бавіць, траціць час у суседа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стере́чь несов. сцерагчы́, пільнава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сторожи́ть несов. вартава́ць, пільнава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

карау́лить несов.

1. (сторожить) караву́ліць, вартава́ць, пільнава́ць;

2. (подстерегать) падпільно́ўваць, пільнава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ры́мсціць

‘чакаць, пільнаваць каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ры́мшчу ры́мсцім
2-я ас. ры́мсціш ры́мсціце
3-я ас. ры́мсціць ры́мсцяць
Прошлы час
м. ры́мсціў ры́мсцілі
ж. ры́мсціла
н. ры́мсціла
Загадны лад
2-я ас. ры́мсці ры́мсціце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ры́мсцячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прапільнава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., каго-што і без дап.

Разм. Пільнаваць некаторы час. Прапільнаваць коней усю ноч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыпі́лішча ’нагляд’ (ваўк., Арх. Федар.). Да пільнава́ць, пі́льны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)