пяхо́тны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. пяхо́тны пяхо́тная пяхо́тнае пяхо́тныя
Р. пяхо́тнага пяхо́тнай
пяхо́тнае		 пяхо́тнага пяхо́тных
Д. пяхо́тнаму пяхо́тнай пяхо́тнаму пяхо́тным
В. пяхо́тны (неадуш.)
пяхо́тнага (адуш.)		 пяхо́тную пяхо́тнае пяхо́тныя (неадуш.)
пяхо́тных (адуш.)
Т. пяхо́тным пяхо́тнай
пяхо́тнаю		 пяхо́тным пяхо́тнымі
М. пяхо́тным пяхо́тнай пяхо́тным пяхо́тных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пяхо́тны пехо́тный;

п. полк — пехо́тный полк

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пяхо́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пяхоты. Пяхотны полк. // Прызначаны для пяхоты, для пехацінца. Пяхотнае абмундзіраванне. Пяхотныя пятліцы. // Які служыць у пяхоце. Пяхотны афіцэр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пяхо́та, -ы, ДМ -хо́це, ж.

Род войск, якія дзейнічаюць у пешым страі.

Марская п.

|| прым. пяхо́тны, -ая, -ае.

П. полк.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вае́нна-пяхо́тны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вае́нна-пяхо́тны вае́нна-пяхо́тная вае́нна-пяхо́тнае вае́нна-пяхо́тныя
Р. вае́нна-пяхо́тнага вае́нна-пяхо́тнай
вае́нна-пяхо́тнае		 вае́нна-пяхо́тнага вае́нна-пяхо́тных
Д. вае́нна-пяхо́тнаму вае́нна-пяхо́тнай вае́нна-пяхо́тнаму вае́нна-пяхо́тным
В. вае́нна-пяхо́тны (неадуш.)
вае́нна-пяхо́тнага (адуш.)		 вае́нна-пяхо́тную вае́нна-пяхо́тнае вае́нна-пяхо́тныя (неадуш.)
вае́нна-пяхо́тных (адуш.)
Т. вае́нна-пяхо́тным вае́нна-пяхо́тнай
вае́нна-пяхо́тнаю		 вае́нна-пяхо́тным вае́нна-пяхо́тнымі
М. вае́нна-пяхо́тным вае́нна-пяхо́тнай вае́нна-пяхо́тным вае́нна-пяхо́тных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пехо́тный пяхо́тны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стралко́вы, -ая, -ае.

Які мае адносіны да стральбы з агнястрэльнай зброі.

Стралковая падрыхтоўка.

С. полк (пяхотны).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́шы, ‑ая, ‑ае.

1. Які ідзе пехатой. Пешы чалавек. □ Да Дубовай грады ехалі матацыклісты, цягнуліся дзве павозкі і крочыла вялікая група пешых салдат. Федасеенка. // у знач. наз. пе́шы, ‑ага, м. Той, хто ідзе пехатой. Пешы коннаму не таварыш. Прыказка.

2. Які праводзіцца, ажыццяўляецца пехатой. Пешы паход.

3. Пяхотны, не конны. Пешы строй. □ Вакол.. [парламента] тоўпіліся ўзмоцненыя атрады паліцыі, коннай, пешай і на матацыклах. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

полк прям., перен. полк, род. палка́ м., мн. палкі́, -ко́ў;

пехо́тный полк пяхо́тны полк;

та́нковый полк та́нкавы полк;

◊

на́шего полку́ при́было на́шага палку́ прыбыло́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пе́шы, пе́шый ’які ідзе пехатой; пяхотны, не конны’ (ТСБМ, Бяльк.). Укр. пі́ший, рус. пе́ший, сімб. пѣхій (Даль, 3, 551), разан. пѣсью ’пешшу’, польск. pieszy, н.-луж. pěšy, в.-луж. pěši, чэш. pěší, pěchý, славац. peší ’тс’, славен. ki gre pẹ̑š, старое pẹ̑š ’пешы’, серб.-харв. пје̏шице, старое пје̏ше ’пяшком’, макед. пеш, пешки, пеша, балг. пеш, пе́ши, ст.-слав. пѣшь ’пешы’. Прасл. pěšь < pěs‑jь, якое (праз форму pěsъ) узыходзіць да і.-е. *pēd‑su ’на нагах (ісці)’ у процівагу ’ехаць на кані, на лодцы’ < і.-е. pēds ’нага’ (’ступня’) (Мее, MSL, 14, 314; Махэк₂, 446; Бязлай, 3, 29). Фасмер (3, 257) сумняваецца ў гэтым, даводзячы, што ў такім выпадку слав. форма была б pěsъ. Зыходнай формай для прасл. pěšь ён падае *pēdsios, вытворнага ад pēd‑ ’ступня’, лац. pēs, pedis ’нага’, літ. pèdè ’след нагі’, лат. pę̂ds ’тс’, pę̂da ’падэшва’, ст.-грэч. πούς, Р. скл. ποδός, дарычн. πώς ’ступня’, ст.-інд. padám ’след нагі, ступня’, гоц. fōtus, літ. pésčias ’пешы’ (і.-е. скланенне было атэматычным, з аблаўтам: Н. скл. pēd‑s, Р. скл. pod‑ós). Першапачатковая і.-е. лексема pēd‑s пазней у слав. прамове замянілася на noga, у балт. (літ.) — на kojà ’нага’. Аб прасл. *pěšь(jь) ’слабы, стомлены’, звязаным генетычна з *pьxati, гл. Варбот, Этимология–1971, 18–19.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)