пы́рхнуць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пы́рхну |
пы́рхнем |
| 2-я ас. |
пы́рхнеш |
пы́рхнеце |
| 3-я ас. |
пы́рхне |
пы́рхнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пы́рхнуў |
пы́рхнулі |
| ж. |
пы́рхнула |
| н. |
пы́рхнула |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пы́рхнуўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пы́рхнуць I сов., однокр. (подняться) порхну́ть, вспорхну́ть
пы́рхнуць II сов., однокр., прям., перен. фы́ркнуть; см. пы́рхаць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пы́рхнуць 1, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Аднакр. да пырхаць 1.
пы́рхнуць 2, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да пырхаць 2.
2. Разм. Выказаць незадавальненне. Ведаў [Архіп], жонка часам пырхне, скажа што і калючае, а пасля хутка адыдзе і становіцца тая ж, звычайная, незаменная. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пы́рхаць¹, -аю, -аеш, -ае; незак.
Пералятаць з месца на месца.
Берасцянкі пырхалі з галінкі на галінку.
|| аднакр. пы́рхнуць, -ну, -неш, -не; -ні́.
|| наз. пы́рханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пы́рхаць², -аю, -аеш, -ае; незак.
1. 3 шумам выпускаць паветра з ноздраў.
Пырхаюць коні.
2. перан. Смяяцца, утвараючы гукі носам, губамі (разм.).
3. перан. Злавацца, выказваць незадавальненне чым-н. (разм.).
Чаго пырхаеш, чым незадаволены?
|| аднакр. пы́рхнуць, -ну, -неш, -не; -ні́.
|| наз. пы́рханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
порхну́ть сов. пы́рхнуць, паляце́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упорхну́ть сов. пы́рхнуць, паляце́ць; (вылететь) вы́пырхнуць, вы́лецець.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пырх, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца ў значэнні дзеясловаў пырхаць 1 і пырхнуць 1. Вяртлявая сінічка пырх — і няма яе... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́рскнуть сов., обл.
1. (от смеха) фы́ркнуць, пы́рснуць;
2. (стремительно вспорхнуть) пы́рхнуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фы́ркнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да фыркаць.
2. Разм. Сказаць што‑н. злосна, нездаволена. Ала пакрыўджана фыркнула: — Зазнайка! Шамякін.
3. Узляцець з шумам; пырхнуць. З рабіны фыркнулі вераб’і, пераляцелі на хлеў і са страхі цікавалі на людзей, выцягваючы галовы. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)