прытыка́цца гл. прыткнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прытыка́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прытыка́юся |
прытыка́емся |
| 2-я ас. |
прытыка́ешся |
прытыка́ецеся |
| 3-я ас. |
прытыка́ецца |
прытыка́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прытыка́ўся |
прытыка́ліся |
| ж. |
прытыка́лася |
| н. |
прытыка́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прытыка́йся |
прытыка́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прытыка́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прытыка́цца I несов., страд. притыка́ться; см. прытыка́ць I
прытыка́цца II несов., разг.
1. прикаса́ться; притра́гиваться;
2. притыка́ться;
1, 2 см. прыткну́цца;
3. страд. притыка́ться; приставля́ться; см. прытыка́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прытыка́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прыткнуцца.
2. Зал. да прытыкаць 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. да каго-чаго. Злёгку дакрануцца да каго-, чаго-н.
П. да пляча.
2. Прымасціцца, прысесці дзе-н. (разм.).
П. на краі канапы.
3. перан. Уладкавацца, трапіць на службу, на працу і пад. (разм.).
П. ў канцылярыю.
|| незак. прытыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Непрыты́ка ’недатыка’ (Мядзв.), параўн. рэдкае ўкр. непритика ’беспрытульны, валацуга’ (Грынч.). Мясцовае ўтварэнне на аснове дзеяслова прытыкацца ’дакранацца’ (гл. тыкаць) па шырока вядомай мадэлі слоў тыпу недатыка, незачэпа, рус. недотрога і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыты́чына ’збег непрыемных, нечаканых абставін’; ’дамаганне, прэтэнзія’ (Нас.). Укр. прити́чина ’перашкода, затрымка’; ’здарэнне, прыгода’; ’прычына’, рус. ярасл. притычи́на ’прычына; віна’. Ад прытыка́цца ’сутыкацца’. Да тыкаць (гл.). Параўн. пры́тча (гл.), рус. при́тка ’нечаканае здарэнне, прыгода’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́тычкам ’вельмі рана, да ўсходу сонца’ (чэрв., Жд. 3); зыходзячы з ілюстрацыі: я ўнучцы і гавару, каб ўстала ды пры́тычкам і папалола, пакуль сонца не узышло, значэнне вызначана недакладна; правільна, відаць, ’хутка, за кароткі час; адным намаганнем’, параўн. прытычкамі ’ўрыўкамі’ (Шат.). Першапачаткова Тв. скл. назоўніка пры́тычкі, які да прытыка́цца < тыкаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)