пры́мхлівы, -ая, -ае.
Прасякнуты прымхамі, заснаваны на прымхах.
П. чалавек.
|| наз. пры́мхлівасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прымхлі́вы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
прымхлі́вы |
прымхлі́вая |
прымхлі́вае |
прымхлі́выя |
| Р. |
прымхлі́вага |
прымхлі́вай
прымхлі́вае |
прымхлі́вага |
прымхлі́вых |
| Д. |
прымхлі́ваму |
прымхлі́вай |
прымхлі́ваму |
прымхлі́вым |
| В. |
прымхлі́вы (неадуш.)
прымхлі́вага (адуш.) |
прымхлі́вую |
прымхлі́вае |
прымхлі́выя (неадуш.)
прымхлі́вых (адуш.) |
| Т. |
прымхлі́вым |
прымхлі́вай
прымхлі́ваю |
прымхлі́вым |
прымхлі́вымі |
| М. |
прымхлі́вым |
прымхлі́вай |
прымхлі́вым |
прымхлі́вых |
Іншыя варыянты:
пры́мхлівы.
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пры́мхлівы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
пры́мхлівы |
пры́мхлівая |
пры́мхлівае |
пры́мхлівыя |
| Р. |
пры́мхлівага |
пры́мхлівай
пры́мхлівае |
пры́мхлівага |
пры́мхлівых |
| Д. |
пры́мхліваму |
пры́мхлівай |
пры́мхліваму |
пры́мхлівым |
| В. |
пры́мхлівы (неадуш.)
пры́мхлівага (адуш.) |
пры́мхлівую |
пры́мхлівае |
пры́мхлівыя (неадуш.)
пры́мхлівых (адуш.) |
| Т. |
пры́мхлівым |
пры́мхлівай
пры́мхліваю |
пры́мхлівым |
пры́мхлівымі |
| М. |
пры́мхлівым |
пры́мхлівай |
пры́мхлівым |
пры́мхлівых |
Іншыя варыянты:
прымхлі́вы.
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пры́мхлівы в разн. знач. суеве́рный;
п. чалаве́к — суеве́рный челове́к;
п. страх — суеве́рный страх
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́мхлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Схільны да прымхаў. Чалавек робіцца прымхлівы, калі ведае, што блізкі яго на краі жыцця. Шамякін. Аб’ектыў фотакамеры палохаў прымхлівых і забабонных сельскіх жыхароў. «Помнікі».
2. Заснаваны на прымхах. Босая, у белай начной сарочцы.. [Лёдзя] выклікала ў Арыны прымхлівы страх. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суеве́рный забабо́нны, прымхлі́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
штабс-капіта́н, ‑а, м.
Да рэвалюцыі ў рускай і некаторых іншаземных арміях афіцэрскі чын у пяхоце, артылерыі і інжынерных войсках, раптам вышэй паручыка і ніжэй капітана. // Асоба, якая мела такі чын. Кожнага, хто гаварыў з ім [Мікалаем], помніў усё жыццё: .. Здзіўляў гэтым апошняга адстаўнога штабс-капітана, пасяляючы ў ім пачуццё, падобнае на прымхлівы жах: «Праз дваццаць пяць год успомніў!» Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́хамаць ’капрыз, недарэчнае, надуманае жаданне’ (ТСБМ), ’забабонны сродак; забабоны’; ’чароўныя веды’ (Нас., Гарэц.), ’забабоны, лячэнне нагаворамі’ (Бяльк.), при́хамить ’сімвалічны знак, абрад, які мае агульныя рысы з чарадзействам і незразумелы для пабочнага гледача’ (Мядзв.), прихамети ’забабоны’ (Кос.), прыхаме́ты ’тс’, прыхаме́та ’прыкмета’ (Бяльк.), прыхамати ’байкі, забабоны’ (Растарг.), пры́хаматлівы ’прымхлівы, які верыць забабонам’, пры́хаматны ’знамянальны па якіх-небудзь забабонных прыкметах’ (Нас.), прыхаме́тнік ’вядзьмак’ (Бяльк.). Рус. смал., бранск. при́хомоть ’забабонная прыкмета, забабоны, павер’е’, бранск. при́хомати, при́хомять, смал. прихоме́ты, прихомётка ’тс’, прихоме́тник ’вядзьмак’, прихоме́тница ’вядзьмарка’. Цёмнае слова. Можна выказаць толькі некалькі меркаванняў. Пры‑, відавочна, прыстаўка, параўн. яшчэ пры́шамець ’незвычайная з’ява’ (Варл.), што дазваляе выдзеліць экспрэсіўны элемент ха‑, які чаргуецца з ‑ша‑ (параўн. Махэк₂, 203: пад chomrstati). Няяснай застаецца фіналь слова (ад *męti?). Не выключае, што разглядаемае слова — гэта вытворнае ад пры́мха (гл.) з суф. ‑от і ‑ь (гл. аб суфіксацыі Карскі 2-3, 30–31): *прымх‑оть і з наступнай метатэзай і о ўстаўным — *прыхомоть > прыхамаць. Але гэта няпэўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)