пры́зма

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. пры́зма пры́змы
Р. пры́змы пры́змаў
Д. пры́зме пры́змам
В. пры́зму пры́змы
Т. пры́змай
пры́змаю		 пры́змамі
М. пры́зме пры́змах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пры́зма, -ы, мн. -ы, -зм і -змаў, ж.

1. Шматграннік з дзвюма роўнымі паралельнымі асновамі і бакавымі гранямі — паралелаграмамі.

2. Частка аптычнага прыбора — прадмет такой формы з празрыстага рэчыва.

◊

Праз прызму чаго (глядзець, успамінаць і пад.; кніжн.) — не непасрэдна, з апасродкаваным уплывам якіх-н. прамежкавых фактараў.

Адлюстраваць падзеі праз прызму свайго разумення і сваіх адносін.

|| прым. прызматы́чны, -ая, -ае.

Прызматычнае шкло.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пры́зма ж., мат., физ. при́зма;

◊ праз ~му — (чаго) сквозь при́зму (чего)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пры́зма, ‑ы, ж.

Спец.

1. Шматграннік з дзвюма роўнымі паралельнымі асновамі (шматвугольнікамі) і бакавымі гранямі-паралелаграмамі.

2. Прадмет такой жа формы, звычайна трохграннік, з празрыстага рэчыва, які служыць для раскладання святла ў спектр, для змены напрамку светлавых праменяў і для іншых мэт; прымяняецца ў аптычных прыборах.

•••

Праз прызму чаго — з пазіцый чаго‑н. (глядзець, назіраць і пад.). Народны пясняр бачанае і чутае ў дзяцінстве па-мастацку асэнсаваў, прапусціў праз прызму паэтычнага абагульнення. С. Александровіч.

[Грэч. prisma.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пры́зма ’вяроўка, скручаная з лазы, для замацавання дэталяў сахі’ (Скарбы). Гл. прызьмо́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паралелепі́пед, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

У матэматыцы: прызма, асновай якой з’яўляецца паралелаграм.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

при́зма мат., физ. пры́зма, -мы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чатырохгра́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае чатыры грані. Чатырохгранная прызма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трохвуго́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае тры вуглы, у форме трохвугольніка. Трохвугольная прызма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

многастаро́нні, ‑яя, ‑яе.

1. Які мае некалькі старон. Многастаронняя прызма.

2. Абавязковы для некалькіх зацікаўленых бакоў, удзельнікаў чаго‑н. Многастаронні дагавор.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)