прыганя́ць¹ гл. прыгнаць¹.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыганя́ць² гл. прыгнаць².
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыганя́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прыганя́ю |
прыганя́ем |
| 2-я ас. |
прыганя́еш |
прыганя́еце |
| 3-я ас. |
прыганя́е |
прыганя́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прыганя́ў |
прыганя́лі |
| ж. |
прыганя́ла |
| н. |
прыганя́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прыганя́й |
прыганя́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прыганя́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыганя́ць несов.
1. в разн. знач. пригоня́ть; (волной — ещё) прибива́ть; (делать соответствующим по размеру — ещё) подгоня́ть; см. прыгна́ць;
2. разг. (понуждать что-л. делать) заставля́ть, принужда́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак.
1. Незак. да прыгнаць.
2. Разм. Прымушаць, падахвочваць што‑н. рабіць. Любу не прыганялі дома рабіць. Мурашка. — Пі, сынку, еш, сынку, — прыганяла мяне Вара. — Хіба ж такія госці ў нас часта бываюць? Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыганя́ць, прыгна́ць ’прывесці, даставіць; прымушаць, падахвочваць’ (ТСБМ), прыгыня́ць ’тс’ (Бяльк.). Узыходзіць да прасл. *prigъnati/*prigoniti/*priganʼati, прэфіксальных утварэнняў ад *gъnati/*goniti/*ganʼati; гл. ганя́ць, гнаць. Сюды ж аддзеяслоўныя назоўнікі з развіццём і пашырэннем семантыкі: прыго́н, прыго́нка ’дастаўка; прымус прыйсці, з’явіцца; згон’ (Нас., ТСБМ); прыго́н ’пасаг маладой у выглядзе жывога інвентару, статак’ (Федар.), прыгі́н ’дамашнія жывёлы, якіх бацькі далі як пасаг заручоным’ (Сіг.); з архаічнай словаўтваральнай структурай прыганя́ты ’слуга памешчыка, які наглядаў за працай сялян у час прыгону; цівун; аканом’ (ТСБМ, Нас., Мядзв., Гарэц., Ласт., Байк. і Некр.); параўн. маляўніча вобразнае мн. л. перан. прыгыня́тыя ’нязжатыя сцяблы збожжа, якія засталіся ззаду’ (рас., Шатал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыгна́ць¹, -ганю́, -го́ніш, -го́ніць; -гані; -гна́ны; зак., каго-што.
Гонячы, прывесці, даставіць.
П. коней з начлегу.
|| незак. прыганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. прыго́н, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыгна́ць², -ганю́, -го́ніш, -го́ніць; -гані; -гна́ны; зак., што да чаго (спец.).
Прыладзіць так, каб адно да аднаго падыходзіла па памерах.
П. вечка да бочкі.
|| незак. прыганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. прыго́нка, -і, ДМ -нцы, ж.
П. дэталей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыганя́цца, ‑яецца; незак.
Зал. да прыганяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пригоня́тьII несов. (прилаживать) прыганя́ць; дапуска́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)