простере́ть сов., книжн.

1. (протянуть) вы́цягнуць; (руки для рукопожатия) працягну́ць, мног. папраця́гваць; (подать) пада́ць; (распростереть) распасце́рці;

2. перен. (устремить) распасце́рці; (расширить) пашы́рыць; (направить) накірава́ць; (обратить) звярну́ць; см. простира́тьI;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прасце́рці сов., разг. простере́ть;

п. ру́кіпростере́ть ру́ки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прастра́нак ’адлегласць’ (Ян.). Да прасцерці (гл.); параўн. рус. простра́нный ад простереть, простру. Відаць, да прастора (гл.), параўн. прастранак міжда Лоева і Мохава (Ян.), якое да *prostornъ ’прасторнасць’. Аналагічныя ўтварэнні: укр. про́сторонь ’прастора’, польск. przestroń ’тс’. Параўн. старана (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прасце́рці ’распасцерці’ (ТСБМ). Рус. простере́ть, простру́, ітэратыў простира́ть, укр. просте́рти, простира́ти, в.-луж. přestrěć, н.-луж. pšestŕeś, pśesćeraś, чэш. prostřit, славац. prestrieť, prestierať, серб.-харв. про̀стријети, славен. prostrẹ́ti, prostírati, балг. простра́, прости́рам, макед. простре, простира, ст.-слав. прострѣти, таксама простьрѣти ’цягнуць, нацягваць; прасцірацца’. Прасл. *(pro‑)sterti (Фасмер, 3, 379). У славянскіх мовах звязана чаргаваннем галосных з *prostorъ (гл. прастора) і *storna (гл. старана). Роднасныя: ст.-інд. stṛṇā́ti, stṛṇṓti, stárati ’ён сыпе, кідае’, авест. staraiti ’распасціраць’, лат. stirinât ’рухаць, трэсці’, лац. sternō, strāvī, strātum ’сыпаць, рассцілаць’ і інш. (Траўтман, 287; Вальдэ-Гофман 2, 590 і наст.; Махэк₂, 589; ESJSt, 12, 727, з літ-рай).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

працягну́ць сов.

1. (таща волоком) протащи́ть, проволо́чь, проволочи́ть;

2. протяну́ть, провести́;

п. тэлефо́нную лі́нію — протяну́ть телефо́нную ли́нию;

3. протяну́ть, простере́ть;

п. ру́кі — протяну́ть (простере́ть) ру́ки;

4. (пронести, продвинуть между чем-л.) протащи́ть;

5. протяну́ть;

п. но́ту — протяну́ть но́ту;

6. продли́ть, продо́лжить;

п. заня́ткі — продли́ть (продо́лжить) заня́тия;

7. (удлинить) продо́лжить; продли́ть;

п. ры́су — продо́лжить (продли́ть) черту́;

8. (прожить, просуществовать) протяну́ть;

ён до́ўга не ~ця́гне — он до́лго не протя́нет;

9. (сквозь узкое отверстие) проде́ть;

п. ні́тку — проде́ть ни́тку;

10. разг. (раскритиковать в печати) протяну́ть, продёрнуть, протащи́ть;

11. разг. (заставить принять) протащи́ть;

п. рэзалю́цыю — протащи́ть резолю́цию;

п. руку́ дапамо́гі — протяну́ть ру́ку по́мощи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

простира́тьI несов. (к простере́ть)

1. (протягивать) выця́гваць; (руки для рукопожатия) праця́гваць; (подавать) падава́ць; (распростирать) распасціра́ць;

стари́к простира́ет свои́ ру́ки к огню́ стары́ выця́гвае свае́ ру́кі да агню́;

простира́ть объя́тия распасціра́ць абды́мкі;

2. перен. (устремлять) распасціра́ць; (расширять) пашыра́ць; (направлять) накіро́ўваць; (обращать) звярта́ць;

простира́ть далеко́ свои́ тре́бования распасціра́ць далёка свае́ патрабава́нні.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)