Про́мыслы
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Про́мыслы |
| Р. |
Про́мыслаў |
| Д. |
Про́мыслам |
| В. |
Про́мыслы |
| Т. |
Про́мысламі |
| М. |
Про́мыслах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
про́мысел
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
про́мысел |
про́мыслы |
| Р. |
про́мыслу |
про́мыслаў |
| Д. |
про́мыслу |
про́мыслам |
| В. |
про́мысел |
про́мыслы |
| Т. |
про́мыслам |
про́мысламі |
| М. |
про́мысле |
про́мыслах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
про́мысел, -слу, мн. -слы, -слаў, м.
1. каго-чаго. Здабыванне чаго-н., паляванне.
П. жэмчугу.
П. собаля.
2. Занятак паляваннем, здабычай звяроў, птушак і пад.
Паляўнічы п.
Рыбалоўны п.
3. Дробная рамесная вытворчасць, звычайна як падсобны занятак пры асноўным, сельскагаспадарчым.
Ганчарны п.
Кавальскі п.
4. мн. Прамысловае прадпрыемства здабыўнога тыпу.
Нафтавыя промыслы.
Саляныя промыслы.
|| прым. прамысло́вы, -ая, -ае і про́мыславы, -ая, -ае.
Прамысловая (промыславая) рыба (якая з’яўляецца прадметам промыслу). Прамысловая (промыславая) кааперацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
про́мыселI в разн. знач. про́мысел, -слу м.;
го́рный про́мысел го́рны про́мысел;
нефтяно́й про́мысел на́фтавы про́мысел;
охо́тничий про́мысел паляўні́чы про́мысел;
рыболо́вный про́мысел рыбало́ўны про́мысел;
отхо́жий про́мысел уст. адыхо́дны про́мысел, адыхо́дніцтва;
соляны́е про́мыслы саляны́я про́мыслы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́мысел, -слу м., в разн. знач. про́мысел;
го́рны п. — го́рный про́мысел;
паляўні́чы п. — охо́тничий про́мысел;
саляны́я ~слы — соляны́е про́мыслы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́мысел, ‑слу, м.
1. Здабыванне звяроў, птушак і пад. лоўляй, паляваннем. Промысел собаля. □ Мой дзед ездзіў на ловы ўжо з беркутам, а бацька, удасканаліўшы промысел продкаў, акрамя беркута, меў ганчака. Васілёнак.
2. Які‑н. занятак, рамяство як крыніца сродкаў існавання. Ганчарны промысел. Кавальскі промысел. □ Уперад некаторыя з лугінаўцаў займаліся промысламі: рабілі ц[а]бры, падушкі, колы, выраблялі рагожы ды вазілі за дваццаць вёрст у горад на продаж. Каваль. // Разм. Здабыванне чаго‑н. (часцей крадзяжом, ашуканствам і пад.). У Познані, дзе мянялася паравозная брыгада, Станіслаў хадзіў на «промысел», каб дастаць хлеба. Гурскі.
3. Месца, дзе займаюцца здабычай чаго‑н.; прамысловае прадпрыемства. Нафтавыя промыслы. Саляныя промыслы.
•••
Адыходны промысел (гіст.) — часовая, сезонная работа сялян за межамі сваёй вёскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкупі́ць, ‑куплю, ‑купіш, ‑купіць; зак., каго-што.
1. Атрымаць права на што‑н., заплаціўшы грошы; купіць. [Дзед:] — А пасля адкупілі ў пана лес купцы, высеклі, а бацькі нашыя зямлю адкупілі і поле зрабілі. Галавач. Вось паслы і кажуць: — Хоча цар адкупіць тваёй жалейкі чар. Танк. // Узяць на водкуп, заарандаваць. Адкупіць рыбалоўныя промыслы на год.
2. Разм. Купіўшы што‑н., аддаць у замест чаго‑н. сапсаванага, згубленага і пад. Адкупіць бібліятэцы згубленую кніжку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)