прастрэ́льваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. гл. прастрэліць.

2. што. Мець магчымасць абстрэльваць які-н. участак поўнасцю, на ўсёй прасторы яго.

П. пазіцыі праціўніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прастрэ́льваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. прастрэ́льваю прастрэ́льваем
2-я ас. прастрэ́льваеш прастрэ́льваеце
3-я ас. прастрэ́львае прастрэ́льваюць
Прошлы час
м. прастрэ́льваў прастрэ́львалі
ж. прастрэ́львала
н. прастрэ́львала
Загадны лад
2-я ас. прастрэ́львай прастрэ́львайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час прастрэ́льваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прастрэ́льваць несов., в разн. знач. простре́ливать;

п. наскро́зь каго́-, што-не́будзь — простре́ливать наскво́зь кого́-, что́-л.;

п. пазі́цыі праці́ўніка — воен. простре́ливать пози́ции проти́вника

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прастрэ́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.

1. Незак. да прастрэліць.

2. Незак. да прастраляць (у 1 знач.).

3. Страляючы, паражаць агнём (які‑н. участак, прастору). Немцы прастрэльвалі кожны глухі закутак. Лынькоў. Гітлераўцы амаль бесперапынна асвятлялі .. [ поле] ракетамі, прастрэльвалі з кулямётаў трасіруючымі кулямі. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прастрэ́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., каго-што.

Страляючы, прабіць наскрозь.

П. руку.

|| незак. прастрэ́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прастрэ́льванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прастрэ́львацца, ‑аецца; незак.

Зал. да прастрэльваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

простре́ливать несов., в разн. знач. прастрэ́льваць;

простре́ливать наскво́зь кого́-, что-л. прастрэ́льваць наскро́зь (навылёт) каго́-, што-не́будзь;

простре́ливать ружьё разг. прастрэ́льваць ружжо́;

простре́ливать пози́ции врага́ фла́нговым огнём воен. прастрэ́льваць пазі́цыі во́рага фла́нгавым агнём;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прастрэ́львацца несов., страд. простре́ливаться; см. прастрэ́льваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

часа́ць ​1, чашу, чэшаш, чэша; незак.

1. што. Распраўляць, прыгладжваць валасы пры дапамозе грэбеня; прыводзіць у парадак валасы. Часаць валасы. □ Каса ж мая, косачка, каса русая, Часала я косачку дзевятнаццаць год, Прайграла я косачку ў адзін вечарок. З нар.

2. што. Ачышчаць лён, пяньку ад кастрыцы пры дапамозе грэбеня. Часаць лён. □ Ганна і сапраўды нагнулася пад тапчан, дастала адтуль драўляны грэбень, якім чэшуць кудзелю. Чыгрынаў. // Расчэсваць воўну на ваўначосцы. Не толькі з Багульнікаў, а і з суседніх вёсак людзі неслі і везлі часаць воўну і валіць сукно. Сабаленка.

3. Разм. Энергічна, старанна рабіць што‑н. (звычайна бегчы, танцаваць і пад.). У доўгай зрэбнай кашулі, без шапкі, .. [дзядуля] бойка чэша басанож па асфальце, прыстуквае кіёчкам, і вецер варушыць яго белыя касмылі. Ракітны. Гарэзна пляскаючы ў ладкі, Дзяўчына лёгка стан нясе, А хлопец чэша ўпрысядкі, Ваўчком крутнуўся на назе. Гаўрусёў. // Бойка гаварыць. «Бач, як чэша, быццам акадэміі прайшоў», — здзіўлена падумаў Аляксей. Новікаў.

4. перан.; што. Пільна абшукваць або прастрэльваць якую‑н. мясцовасць; прачэсваць. — Б’юць наўздагад. Лес «чэшуць», — прыслухаўшыся, абвясціў Крамнёў. Шашкоў.

•••

Часаць язык (языком, языкі, зубы) — пляткарыць, балбатаць.

часа́ць ​2, чашу, чэшаш, чэша; незак., што.

1. і без дап. Секучы ўздоўж, здымаць паверхневы слой дрэва або каменя, каб выраўнаваць або надаць патрэбную форму. Часаць бярвенне. □ Ля кузні былі відаць белыя стужкі — там удзень Падбярэцкі часаў клён на абады. Пташнікаў. Будаўнічая брыгада — Габлюе, Чэша, Крые дах, Даводзіць вокны, Столь да ладу. Корбан.

2. што. Вырабляць з дрэва, каменя, апрацоўваючы такім чынам; вычэсваць. Даніла справаю заняты — На сані чэша капылы. Колас.

•••

Хоць кол на галаве чашы каму — пра ўпартага, няўступчывага чалавека, які стаіць на сваім, не паддаецца ўгаворам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)