праско́чыць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
праско́чу |
праско́чым |
| 2-я ас. |
праско́чыш |
праско́чыце |
| 3-я ас. |
праско́чыць |
праско́чаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
праско́чыў |
праско́чылі |
| ж. |
праско́чыла |
| н. |
праско́чыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
праско́ч |
праско́чце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
праско́чыўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
праско́чыць, -чу, -чыш, -чыць; зак.
1. што. Хутка прабегчы міма чаго-н.
Каля нас праскочылі дзеці.
Поезд праскочыў паўстанак.
2. Пранікнуць, хутка прабрацца куды-н. праз якія-н. перашкоды (разм.).
П. у дзверы.
3. Лёгка прайсці, упасці праз якую-н. адтуліну
Манета праскочыла ў шчыліну.
|| незак. праска́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праско́чыць сов., в разн. знач. проскочи́ть;
п. мі́ма каго́-не́будзь — проскочи́ть ми́мо каго́-л.;
п. у двор — проскочи́ть во двор;
п. праз лес — проскочи́ть че́рез лес;
ша́рык ~чыў праз ко́льца — ша́рик проскочи́л сквозь кольцо́;
у карэкту́ры ~чыла не́калькі памы́лак — в корректу́ре проскочи́ло не́сколько оши́бок
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праско́чыць, ‑скочу, ‑скочыш, ‑скочыць; зак.
1. што і без дап. Хутка прабегчы, праехаць якую‑н. адлегласць ці прамінуць каго‑, што‑н. Мы праскочылі хваёвы лясок, і да самых Круцілавіч конік ішоў подбегам. Адамчык. Коні шпарка праскочылі праз хмызняк і вынеслі санкі на адкрытае поле. М. Ткачоў. // без дап. Вельмі хутка прайсці, мінуць (пра час). Месяц праскочыў, як адзін дзень, і мая Неаніла павінна была ехаць дадому. Новікаў.
2. што і без дап. Хутка прайсці праз вузкае месца, праз якую‑н. перашкоду. Праскочыць у дзверы. □ Букрэй загадаў заваліць дарогу за грэбляю, каб конніца [палякаў] не магла праскочыць. Колас. Яраш не даехаў да бальніцы. Ён рабіў так часта, каб потым непрыкметна праскочыць прахадную і цераз скверык, абышоўшы галоўны корпус, трапіць у хірургічны. Шамякін. Пасты мы праскочылі на вялікай скорасці, паліцаі і не паспелі разгледзець, хто праехаў. Новікаў. // Прабрацца, прайсці незаўважаным або непашкоджаным. Бомбы сыпаліся, як той град, але мы неяк праскочылі. Рамановіч. — Таварыш камандзір, — нечакана парушыў маўчанне Кукарэка, — а можа нам правей узяць: там лужком ды кустамі, якраз і праскочым. Шчарбатаў. // Лёгка прайсці, упасці і пад. праз якую‑н. адтуліну. Шарык праскочыў праз кальцо.
3. перан.; што. Разм. З’явіцца дзе‑н., ухіліўшыся ад чаго‑н., пераадолеўшы што‑н. Паэт па памяці аднавіў радкі і строфы, што былі ў свой час заняты, каб праскочыць цэнзурныя загарадкі. С. Александровіч. // Астацца, апынуцца дзе‑н. з-за недагляду, няўважлівасці. У карэктуры праскочыла некалькі памылак. □ Трэба быць вельмі пільным, каб ніякіх недакладнасцей пры мантажы не праскочыла. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праска́кваць гл. праскочыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праска́кваць несов., в разн. знач. проска́кивать; см. праско́чыць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праска́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
1. Незак. да праскочыць.
2. Незак. да праскакаць (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праско́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
1. Незак. да праскочыць.
2. Незак. да праскакаць (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Праско́к ’кадык’ (рас., Шатал.), проско́к ’грыжа’ (ганц., Сл. ПЗБ). Зваротны нульсуфіксальны дэрыват ад праскочыць, праскокваць < скакаць (гл.), г. зн. рухацца (пры глытанні, націсканні).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праслізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні; зак.
1. Прайсці непрыметна куды-н. (разм.).
П. у дзверы.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв). Слізгаючыся, прайсці, праскочыць праз што-н., паміж чым-н.
Некалькі зярнят праслізнула праз пальцы.
|| незак. праслі́згваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)