прагрэ́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. прагрэ́с
Р. прагрэ́су
Д. прагрэ́су
В. прагрэ́с
Т. прагрэ́сам
М. прагрэ́се

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Прагрэ́с

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Прагрэ́с
Р. Прагрэ́са
Д. Прагрэ́су
В. Прагрэ́с
Т. Прагрэ́сам
М. Прагрэ́се

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цемраша́льства, -а, н.

Погляды і паводзіны цемрашалаў, варожасць да прагрэсу і культуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цемраша́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

Носьбіт рэакцыйнай, варожай прагрэсу і культуры ідэалогіі; рэакцыянер.

|| прым. цемраша́льскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прагрэ́с, -у, м.

Паступальны рух наперад, паляпшэнне ў працэсе развіцця; проціл. рэгрэс.

П. навукі і тэхнікі.

Ісці па шляху прагрэсу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абскуранты́зм, -у, м. (кніжн.).

Варожае стаўленне да асветніцтва і культурнага прагрэсу, цемрашальства; склад думак, характар дзеянняў абскуранта.

|| прым. абскуранты́сцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэакцыяне́р, -а, мн. -ы, -аў м.

Прыхільнік палітычнай рэакцыі², вораг прагрэсу, дэмакратыі.

Крайні р.

|| ж. рэакцыяне́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прагрэсі́ўны, -ая, -ае.

1. Які паступова ўзмацняецца, узрастае.

Прагрэсіўная аплата працы.

2. Які імкнецца да прагрэсу, перадавы.

Прагрэсіўная тэхналогія.

|| наз. прагрэсі́ўнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэтрагра́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Праціўнік прагрэсу, рэакцыянер.

|| ж. рэтрагра́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак.

|| прым. рэтрагра́дскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

неадо́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць неадольнага. Неадольнасць прагрэсу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)