Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Verbum
анлайнавы слоўнікпадста́віць
1.
2. (пад што) подве́ргнуть (чему);
◊ п. но́жку —
п. (свой) лоб —
п. галаву́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кре́ндель крэ́ндзель, -ля
◊
сверну́ться кре́нделем скруці́цца абара́нкам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
но́жка
ко́зья но́жка казі́ная но́жка;
по одёжке протя́гивай но́жки калі́ худ, не лезь на кут.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
но́жка
◊ падста́віць ~ку —
ро́жкі ды ~кі — ро́жки да но́жки;
кла́няцца ў ~кі — кла́няться в но́жки;
ха́тка на куры́ных ~ках — избу́шка на ку́рьих но́жках
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лоб (
◊ у лоб — в лоб;
л. у л. — лоб в лоб;
з-пад ілба́ — исподло́бья;
ме́дны л. —
на лбе напі́сана — на лбу напи́сано;
хоць у л. страля́й — хоть в лоб стреля́й;
запіса́ць на лбе — записа́ть на лбу;
сутыкну́ць ілба́мі — столкну́ть лба́ми;
забры́ць л. — (каму) забри́ть лоб (кому);
аж во́чы на л. ле́зуць (выла́зяць) — глаза́ на лоб ле́зут;
пусці́ць (сабе́) ку́лю ў лоб — пусти́ть (себе́) пу́лю в лоб;
падста́віць (свой —) л.
ілбо́м сцяну́ не праб’е́ш —
заста́ў ду́рня бо́гу малі́цца, дык ён і лоб разаб’е́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нога́ нага́, -гі́
◊
вверх нога́ми дагары́ нага́мі;
быть на коро́ткой ноге́ с ке́м-л. быць у блі́зкіх адно́сінах з кім-не́будзь;
ни ного́й ко мне! ні наго́й да мяне́!;
идти́ (нога́) в но́гу ісці́ (нага́) ў нагу́;
сби́ться с ног збі́цца з ног;
дать но́гу
стать на́ ноги стаць на но́гі;
стоя́ть на нога́х стаяць на нага́х;
на нога́х не стои́т на нага́х не стаі́ць;
встать с ле́вой ноги́ уста́ць з ле́вай нагі́;
на широ́кую но́гу раско́шна;
поста́вить на́ ноги паста́віць на но́гі;
на нога́х на нага́х;
идти́ нога́ за́ ногу ісці́ нага́ за нагу́;
едва́ но́ги но́сят ле́дзьве но́гі но́сяць;
одно́й ного́й в моги́ле адно́й наго́й у магі́ле;
кла́няться в но́ги кла́няцца ў но́гі;
валя́ться в нога́х кача́цца ў нага́х;
в нога́х у нага́х;
чего́ моя́ нога́ хо́чет чаго́ мая́ нага́ хо́ча;
без за́дних ног без за́дніх но́г;
подня́ть на́ ноги падня́ць (узня́ць) на но́гі;
под нога́ми пад нага́мі;
ноги́ не бу́дет нагі́ не бу́дзе;
но́ги унести́ уцячы́;
ног под собо́й не слы́шать ног пад сабо́й не чуць;
протяну́ть но́ги вы́цягнуць но́гі;
но́ги подкоси́лись но́гі падкасі́ліся;
наступи́ть на́ ногу наступі́ць на нагу́;
во́лка но́ги ко́рмят
с ног до головы́ з но́г да галавы́;
с рука́ми и нога́ми з рука́мі і нага́мі;
со всех но́г з усі́х но́г;
быть у чьи́х-л. ног
поста́вить с ног на́ голову паста́віць з ног на галаву́;
и рука́ми, и нога́ми і рука́мі, і нага́мі;
как соба́ке пя́тая нога́ як саба́ку пя́тая нага́;
одна́ нога́ здесь, друга́я — там адна́ нага́ тут, друга́я — там;
чёрт но́гу сло́мит чорт нагу́ зло́міць;
отку́да но́ги взяли́сь адку́ль но́гі ўзялі́ся;
теря́ть по́чву под нога́ми губля́ць гле́бу пад нага́мі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нага́
◊ пад нага́мі — под нога́ми;
лёгкі на но́гі — лёгок на́ ногу;
збі́цца з ног — сби́ться с ног;
валі́ць з ног — вали́ть с ног;
кало́с на гліня́ных нага́х —
но́гі не казённыя — в нога́х пра́вды нет;
круці́цца пад нага́мі — верте́ться под нога́ми;
кульга́ць на абе́дзве нагі́ — хрома́ть на о́бе ноги́;
чорт нагу́ зло́міць — чёрт но́гу сло́мит;
но́гі збіць — но́ги отби́ть;
без за́дніх ног — без за́дних ног;
задра́ць но́гі — а) отда́ть бо́гу ду́шу; б) бря́кнуться;
валя́цца ў ~га́х — валя́ться в нога́х;
валі́цца з ног — вали́ться с ног;
блы́тацца пад нага́мі — пу́таться под нога́ми;
стаць на но́гі — стать на́ ноги;
паста́віць на но́гі — поста́вить на́ ноги;
станаві́цца на но́гі — станови́ться на́ ноги;
падня́ць на но́гі — подня́ть на́ ноги;
падня́цца на но́гі — подня́ться на́ ноги;
дагары́ нага́мі — а) вверх торма́шками; б) вверх дном;
кі́нуцца ў но́гі — упа́сть к нога́м;
пусці́цца (кі́нуцца) з усі́х ног — бро́ситься со всех ног;
з рука́мі і нага́мі — с рука́ми и нога́ми;
(спаць) без за́дніх ног — (спать) без за́дних ног;
ледзь (чуць) но́гі но́сяць — едва́ (е́ле) но́ги но́сят;
ні наго́й — (да каго) ни ного́й (к кому);
уста́ць з ле́вай нагі́ — встать с ле́вой ноги́;
вы́цягнуць но́гі — протяну́ть но́ги;
ісці́ (нага́) у нагу́ — идти́ (нога́) в но́гу;
баранава́ць нага́мі — выде́лывать (выпи́сывать) (нога́ми) кренделя́;
ног не давалачы́ — ног не дотащи́ть;
нага́ за нагу́ — нога́ за́ ногу;
быць на каро́ткай назе́ — быть на коро́ткой ноге́;
паста́віць з галавы́ на но́гі — поста́вить с головы́ на́ ноги;
звяза́ць па рука́х і нага́х — связа́ть по рука́м и нога́м;
нагі́ не бу́дзе — (чыёй, дзе) ноги́ не бу́дет (чьей, где);
каб і нагі́ (чыёй) тут не было́! — что́бы и ноги́ (чьей) здесь не́ было!;
з галавы́ да ног — с головы́ до ног;
н. не сту́піць — (куды) нога́ не сту́пит (куда);
ні рук ні ног не чуць — изнемо́чь от уста́лости;
на ро́ўнай назе́ — на ра́вной ноге́;
кла́няцца ў но́гі — (каму) кла́няться в но́ги (кому);
з ног да галавы́ — с ног до головы́;
стая́ць адно́й наго́й у магі́ле — стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле;
адна́ нага́ тут, друга́я там — одна́ нога́ здесь, друга́я там;
адчу́ць гле́бу пад нага́мі — почу́вствовать по́чву под нога́ми;
губля́ць (тра́ціць) гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми;
зямля́ гары́ць пад нага́мі — земля́ гори́т под нога́ми;
браць но́гі ў ру́кі — дава́ть стрекача́ (тя́гу);
вы́біць гле́бу з-пад ног — вы́бить по́чву из-под ног;
дай бог но́гі — дай бог но́ги;
збі́цца з нагі́ — сби́ться с ноги́;
ледзь (чуць) валачы́ но́гі — едва́ (е́ле) волочи́ть но́ги;
ледзь (чуць) на нага́х трыма́цца — едва́ (е́ле) на нога́х держа́ться;
на адно́й назе́ — на одно́й ноге́;
нага́ не ступа́ла — нога́ не ступа́ла;
на шыро́кую нагу́ — на широ́кую но́гу;
ног не чуць пад сабо́й — не чу́вствовать ног под собо́й;
ні ў зуб наго́й — ни в зуб ного́й;
но́гі адбі́ць (збіць) — оста́ться без ног;
падста́віць нагу́ —
падтапта́ць пад но́гі — подмя́ть по́д ноги;
наступа́ць на но́гі — наступа́ть на́ ноги;
узя́ць нагу́ —
на нага́х — на нога́х;
на нага́х не стая́ць — на нога́х не стоя́ть;
куды́ но́гі нясу́ць — куда́ но́ги несу́т;
паку́ль но́гі но́сяць — пока́ но́ги но́сят;
з яко́й нагі́ танцава́ць — с како́й ноги́ танцева́ть;
як (чаго́) ле́вая нага́ хо́ча — как (чего́) ле́вая нога́ хо́чет;
адку́ль то́лькі но́гі ўзялі́ся — отку́да то́лько но́ги взяли́сь;
патрэ́бен як саба́ку пя́тая нага́ — ну́жен как соба́ке пя́тая нога́;
адбіва́цца рука́мі і нага́мі — отбива́ться рука́ми и нога́ми;
но́гі заплята́юцца — но́ги заплета́ются;
у нага́х пра́ўды няма́ —
во́ўка но́гі ко́рмяць —
за дурно́й галаво́й нага́м непако́й —
ты на гару́, чорт за нагу́ —
пасадзі́ свінню́ за стол — яна́ і но́гі на стол —
конь на чатыро́х нага́х, і то спатыка́ецца —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
галава́
1.
2.
3.
○ мёртвая г. —
◊ у ~вах — в голова́х, в изголо́вье;
злама́ць (скруці́ць) сабе́ ~ву́ — слома́ть (сверну́ть) себе́ ше́ю;
на сваю́ ~ву́ — на свою́ го́лову;
аве́чая г. — бара́нья башка́;
г. яло́вая — голова́ ело́вая;
бе́дная г. — бе́дная голова́;
гара́чая г. — горя́чая голова́;
дзіра́вая г. — дыря́вая голова́;
дубо́вая г. — дубо́вая голова́;
залата́я г. — золота́я голова́;
све́тлая г. — све́тлая голова́;
г. — два ву́хі — садо́вая голова́;
вы́біць дур з ~вы́ — вы́бить дурь из головы́;
г. ідзе́ кру́гам — голова́ идёт кру́гом;
як снег на ~ву́ — как снег на го́лову;
ве́цер у ~ве́ — ве́тер в голове́;
з ~во́й — с голово́й; башкови́тый;
хоць кол на ~ве́ чашы́ — хоть кол на голове́ теши́;
як на маю́ дурну́ю ~ву́ (мой дурны́ ро́зум) — по мое́му сла́бому разуме́нию;
ле́зці ў ~ву́ — лезть в го́лову;
не знасі́ць ~вы́ — (каму) не сноси́ть головы́ (кому);
падня́ць (узня́ць) ~ву́ — подня́ть го́лову;
вы́йсці (вы́лецець, вы́скачыць) з ~вы́ — вы́йти (вы́лететь, вы́скочить) из головы́;
у вір ~во́ю — в о́мут голово́й;
стая́ць над ~во́ю — стоя́ть над голово́й;
вы́даць (сябе́) з ~во́й — вы́дать (себя́) с голово́й;
зве́сіць (апусці́ць) ~ву́ — пове́сить (опусти́ть) го́лову;
трыма́ць ~ву́ высо́ка — держа́ть го́лову высоко́;
се́сці на ~ву́ — сесть на го́лову;
даць ~ву́ на адсячэ́нне — дать го́лову на отсече́ние;
г. кру́жыцца (кру́ціцца) — голова́ кру́жи́ться;
у ~ве́ закружы́лася (закруці́лася) — в голове́ закружи́лось;
закруці́ць ~ву́ — вскружи́ть го́лову;
валі́ць з хво́рай ~вы́ на здаро́вую — вали́ть с больно́й головы́ на здоро́вую;
хадзі́ць на ~ве́ — ходи́ть на голове́;
рызыку́ючы ~во́й — риску́я жи́знью;
варушы́ць ~во́ю — шевели́ть мозга́ми;
няма́ дзе ~ву́ прытулі́ць — не́где (не́куда) го́лову приклони́ть;
во́лас з ~вы́ не ўпадзе́ — во́лос с головы́ не упадёт;
з ~вы́ да ног — с головы́ до ног;
з ног да ~вы́ — с ног до головы́;
удзяўбці́ (убі́ць) у ~ву́ — вдолби́ть (вбить, втемя́шить) в го́лову;
куры́ная г. — кури́ная голова́;
руча́цца ~во́й — руча́ться голово́й;
а яму́ (ёй, ім) не ў ~ве́ — а ему́ (ей, им) и го́ря ма́ло;
не гэ́та (у каго) у ~ве́ — не э́то (у кого) на уме́;
а мне гэ́та не ў ~ве́ — а я э́то из ви́да упусти́л; а мне невдомёк;
не мець клёку ў ~ве́ — без царя́ в голове́;
тлумі́ць (маро́чыць) ~ву́ — моро́чить го́лову;
дайсці́ сваёй ~во́ю — дойти́ свои́м умо́м;
клёпкі ў ~ве́ не хапа́е — клёпки в голове́ не хвата́ет;
няха́й твая́ (яго́) г. не балі́ць — э́то не твоя́ (не его́) забо́та;
набра́ць (сабе́) у ~ву́ — вбить (себе́) в го́лову;
мякі́на ў ~ве́ — мяки́на в голове́, пуста́я башка́; голова́ трухо́й наби́та;
не з тваёй (ва́шай і г.д.) ~во́й — не с твои́м (ва́шим и т.д.) умо́м; не твоего́ (ва́шего и т.д.) ума́ де́ло;
злажы́ць ~ву́ — сложи́ть го́лову;
прыйсці́ ў ~ву́ — прийти́ в го́лову;
у ~ву́ не ле́зе — в го́лову не ле́зет;
схапі́цца за ~ву́ — схвати́ться за го́лову;
не то́ўпіцца ў ~ве́ — не вмеща́ется в голове́;
не схіля́ць ~вы́ — не склоня́ть головы́;
пастая́ць ~во́й — постоя́ть голово́й;
падста́віць ~ву́ —
акуну́цца з ~во́й — окуну́ться с голово́й;
бі́цца ~во́й аб сцяну́ — би́ться голово́й об сте́ну;
вы́кінуць ду́расць з ~вы́ — вы́бросить дурь из головы́;
адда́ць ~ву́ пад закла́д — отда́ть го́лову в закла́д;
адка́зваць ~во́й — отвеча́ть голово́й;
міністэ́рская г. — министе́рская голова́;
г. з плеч — голова́ с плеч;
~во́й налажы́ць — пропа́сть; поги́бнуть;
сту́кнула ў ~ву́ — сту́кнуло в го́лову;
зняць ~ву́ — снять го́лову;
засе́сці ў ~ву́ — засе́сть в го́лову;
адуры́ць (задуры́ць) ~ву́ — (каму) заморо́чить го́лову (кому);
згубі́ць ~ву́ — потеря́ть го́лову;
намы́ліць ~ву́ — (каму) намы́лить го́лову (кому);
на све́жую ~ву́ — на све́жую го́лову;
з ~вы́ не выхо́дзіць — из головы́ не выхо́дит;
на сваю́ ~ву́ — на свою́ го́лову;
мець ~ву́ на пляча́х — име́ть го́лову на плеча́х;
адкруці́ць ~ву́ — (каму) сверну́ть го́лову (кому);
забі́ць ~ву́ — (чым) заби́ть го́лову (чем);
уда́рыць у ~ву́ — уда́рить в го́лову;
це́раз ~ву́ — (чыю) че́рез го́лову (чью);
кроў кі́нулася ў ~ву́ — кровь бро́силась (уда́рила) в го́лову;
вы́кінуць з ~вы́ — вы́бросить из головы́;
за ба́цькавай ~во́й (жыць) — за роди́тельской спино́й (жить);
як абухо́м па ~ве́ — как о́бухо́м по голове́;
г. як рэ́шата — дыря́вая голова́;
г. (не) ва́рыць — голова́ (не) ва́рит;
паста́віць з ~вы́ на но́гі — поста́вить с головы́ на́ ноги;
схілі́ць ~ву́ — (перад кім, чым) склони́ть го́лову (перед кем, чем);
сам сабе́ г. — сам себе́ голова́;
каро́на з ~вы́ не зва́ліцца (не спадзе́) — коро́на с головы́ не упадёт;
кру́кам ~вы́ не даста́ць — не подступи́ться;
на скрут (злом) ~вы́ — сломя́ го́лову; очертя́ го́лову;
лама́ць ~ву́ — (над чым) лома́ть го́лову (над чем);
заплаці́ць ~во́й — заплати́ть голово́й;
адна́ г. до́бра, а дзве лепш —
і да булавы́ трэ́ба г. —
што г., то ро́зум —
за дурно́й ~во́й нага́м неспако́й —
ад чужо́га ша́лу г. кру́ціцца —
пакая́ннай галавы́ меч не сячэ́ —
што ў цвяро́зага ў ~ве́, то́е ў п’я́нага на языку́ —
г. з пакло́нам, язы́к з прыгаво́ркай —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)