плёскат, -у, ДМ -каце, м.
Шум ад падзення хвалі на што-н., ад удару чым-н. па вадзе.
П. хваль.
П. вёсел.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плё́скат
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
плё́скат |
| Р. |
плё́скату |
| Д. |
плё́скату |
| В. |
плё́скат |
| Т. |
плё́скатам |
| М. |
плё́скаце |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плёскат, ‑у, ДМ ‑каце, м.
Шум, які ўтвараецца ад падзення вады (вадкасці) або ад удару чым‑н. па паверхні вады (вадкасці); пляск. Вясна. Вечары над Сожам, ціхі плёскат хваль, крыкі дзікіх качак у густых чаротах... Дуброўскі. Яшчэ начамі рэчку ў зорах Будзілі плёскатам самы, — Калі стары вандроўнік-жораў Пачуў пагрозны дых зімы. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пялё́хаць
‘утвараць плёскат; ліць, разліваць што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пялё́хаю |
пялё́хаем |
| 2-я ас. |
пялё́хаеш |
пялё́хаеце |
| 3-я ас. |
пялё́хае |
пялё́хаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пялё́хаў |
пялё́халі |
| ж. |
пялё́хала |
| н. |
пялё́хала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пялё́хай |
пялё́хайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пялё́хаючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пялё́хнуць
‘утварыць плёскат; разліць што-небудзь; зліць, зваліць што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пялё́хну |
пялё́хнем |
| 2-я ас. |
пялё́хнеш |
пялё́хнеце |
| 3-я ас. |
пялё́хне |
пялё́хнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пялё́хнуў |
пялё́хнулі |
| ж. |
пялё́хнула |
| н. |
пялё́хнула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пялё́хні |
пялё́хніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пялё́хнуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пе́рсікавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да персіка, з’яўляецца персікам. Трапляюцца пладовыя дрэвы — персікавыя, абрыкосавыя. Маўр. [Паэт] палюбіў арыкаў плёскат, пахкі персікавы сад. Панчанка. // Прыгатаваны з персікаў. Персікавае варэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плёск, ‑у, м.
Тое, што і плёскат. У гэты момант пачуўся плёск, нібы хто кінуў У раку камень. Ваданосаў. Але тут нечакана пачуўся плёск вёслаў, і да рыбаловаў пад’ехаў човен. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плёск, плёскат ’пляск, шум вады’ (ТСБМ), плёскыньня ’плёскат’ (Юрч. Вытв.). Ад плёскаць ’пляскаць рукою або чым-небудзь плоскім па вадзе’ (Нас.), плёскыць ’тс’ (Бяльк.), плёскацца ’плюхацца’ (Нас., Стан., ТСБМ, Др.-Падб., Сл. ПЗБ), гл. пле́скаць (гл.). Сюды ж тураў. плёстацца ’плёскацца’ (ТС) з неарганічнай заменай к на т.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пелясќаць, пеляска́цца ’паласкаць’ (Гарэц.), мсцісл. пілісканьня ’плёсканне’, пеляскацца ’плёскацца’ (Юрч. СНЛ), рус. смал. пе́леск ’плёскат, шум вады’, пеляска́нный ’прапаласканы’, смал., пск. пелеска́ться ’плёскацца; мыцца, купацца’. Узніклі ў выніку “несапраўднага” поўнагалосся: слова плеск успрымалася як царкоўнаславянізм, а змешванне ѣ і е на гэтых тэрыторыях пачалося раней, чым на іншых усх.-слав. землях. Да пляск, плёскат (гл.). Шахматаў (Очерк, 453) тлумачыць гэтыя словы як вынік кантамінацыі полоскаться + плескаться. Гл. таксама пялёскацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)