пле́ш
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пле́ш |
пле́шы |
| Р. |
пле́ша |
пле́шаў |
| Д. |
пле́шу |
пле́шам |
| В. |
пле́ш |
пле́шы |
| Т. |
пле́шам |
пле́шамі |
| М. |
пле́шы |
пле́шах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
плеш, -а, мн. -ы, -аў, м.
Тое, што і плех.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плеш, ‑а, м.
Тое, што і плех. — Да маладых дзяўчат [Павалковіч] так і ліпне, але чамусьці яшчэ не жанаты. А ўжо ў гадах, і ў добрых гадах. Плеш на галаве, як месяц. Машара. А там лугі па Свіслачы ляглі З іх купамі лазы, алешын, І астраўкі, і пустак плешы, Дзе сіняваты шоўк развешан, Што выткалі ім подыхі зямлі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плех и плеш м.
1. плешь ж., плеши́на ж., лы́сина ж.;
2. (голое место на шерсти, мехе, а также среди хлебов, в лесу) плеши́на ж., плешь ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Плеш, пле́шына, пляшок, пляш, плі́ш, плі́шка ’лысіна’ (ТСБМ, Нас.), ’прапушчаны пры ворыве ці жніве ўчастак’ (Нас.; Выг.: віц., Шн. 3; Мат. Гом.; ТС; беласт., Сл. ПЗБ), ’вымаклае месца ў жыце або на лузе’ (Нас. Сб., Нас., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс., ТС), ’абсеў, абсевак, агрэх’ (драг., Нар. словатв.; БРС; чэрв., Нар. лекс.; ЛА, 2), плеш ’вільчык, верхні стык страхі’ (Сцяц.; ЛА, 4), ’пляма’ (Бяльк.), ’нераз’езджаная дарога’ (віц., ЛА, 5). Укр. пліш, валын. пляш ’пропуск пры ворыве’, рус. плешь, польск. plesz, чэш. pleš, славац. plešina, славен. plẹ́š, plẹ́ša, харв. чак. plíša ’цаліна’, plȋs ’голая зямля без дрэў’, серб. плѐшина ’тс’, балг. плеши́в ’лысы’, ц.-слав. плѣшь ’лысіна’, ’голае месца без расліннасці’. Прасл. *plešь, якое з прыметніка *plěxъ ’лысы’ > плех (гл.). Лексема плеш ’лацінскае свяшчэнства’ (Нас.), ці ’выгаленае месца на цемені каталіцкага святара’, праз польск. plesz была запазычана са ст.-чэш. pleš ’тс’ (Банькоўскі, 2, 606).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
асы́паць, -плю, -плеш, -пле; асы́п; -паны; зак., каго-што.
Тое, што і абсыпаць.
|| незак. асыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасы́паць, -плю, -плеш, -пле; -паны; зак., што.
Пакрыць чым-н. сыпкім.
П. падлогу апілкамі.
П. хлеб соллю.
|| незак. пасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пле́шка ж., разг. плех, род. пле́ха м., плеш, род. пле́ша м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падсы́паць, -плю, -плеш, -пле; -сы́п; -паны; зак., што і чаго.
Падбавіць, насыпаючы.
П. вугалю ў топку.
|| незак. падсыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. падсыпа́нне, -я, н. і падсы́пка, -і, ДМ -пцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́клепаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і ‑плю, ‑плеш, ‑пле; зак., што.
1. Выбіць заклёпкі.
2. Клеплючы, зрабіць што‑н. танчэйшым, вастрэйшым. Выклепаць касу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)