Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плечавы́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
плечавы́ |
плечава́я |
плечаво́е |
плечавы́я |
| Р. |
плечаво́га |
плечаво́й плечаво́е |
плечаво́га |
плечавы́х |
| Д. |
плечаво́му |
плечаво́й |
плечаво́му |
плечавы́м |
| В. |
плечавы́ (неадуш.) плечаво́га (адуш.) |
плечаву́ю |
плечаво́е |
плечавы́я (неадуш.) плечавы́х (адуш.) |
| Т. |
плечавы́м |
плечаво́й плечаво́ю |
плечавы́м |
плечавы́мі |
| М. |
плечавы́м |
плечаво́й |
плечавы́м |
плечавы́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
плечавы́ анат. плечево́й;
~ва́я косць — плечева́я кость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плечавы́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да пляча. Плечавая косць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плячо́, -а́, мн. пле́чы, Р плячэ́й і плеч, Д пляча́м, Т пляча́мі і плячы́ма, М на пляча́х, н.
1. Частка тулава ад шыі да рукі.
Палажыць руку на чыё-н. плячо.
Вынесці на сваіх плячах што-н. (перан.: справіцца з якой-н. цяжкай задачай, працай, без падтрымкі). П. ў п. (побач, у цесным адзінстве). З плеч далоў што-н. (адпаў клопат, скончыліся турботы пра што-н.; разм.). Мець галаву на плячах (умець разбірацца ў чым-н., быць разумным). Як гара з плячэй звалілася (хто-н. адчуў палёгку, пазбавіўшыся ад якіх-н. клопатаў, перажыванняў; разм.). За плячамі ў каго-н. што-н. (таксама перан.: пра што-н., што было, мелася ў каго-н. у мінулым). Уварвацца куды-н. на плячах адступаючага праціўніка (непасрэдна за адступаючым праціўнікам). З чужога пляча (пра адзенне: якое не падыходзіць па размеры або якое раней насіў хто-н.).
2. У анатоміі: верхняя частка рукі да локцевага сустава.
3. мн. Тыльны бок тулава ад шыі да пояса, спіна.
Узваліць ношу на плечы (абцяжарыць каго-н. справамі, клопатамі). Павярнуцца плячамі да каго-, чаго-н. (таксама перан.: адвярнуцца ад каго-, чаго-н.).
4. Частка рычага ад пункта апоры да пункта прыкладання сілы (спец.).
|| памянш. плячу́к, плечука́, мн. плечукі́ і плечуко́ў, м. (да 1 знач.; разм.).
|| прым. плечавы́, -а́я, -о́е (да 1—3 знач.).
Плечавая косць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шы́йна-плечавы́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
шы́йна-плечавы́ |
шы́йна-плечава́я |
шы́йна-плечаво́е |
шы́йна-плечавы́я |
| Р. |
шы́йна-плечаво́га |
шы́йна-плечаво́й шы́йна-плечаво́е |
шы́йна-плечаво́га |
шы́йна-плечавы́х |
| Д. |
шы́йна-плечаво́му |
шы́йна-плечаво́й |
шы́йна-плечаво́му |
шы́йна-плечавы́м |
| В. |
шы́йна-плечавы́ (неадуш.) шы́йна-плечаво́га (адуш.) |
шы́йна-плечаву́ю |
шы́йна-плечаво́е |
шы́йна-плечавы́я (неадуш.) шы́йна-плечавы́х (адуш.) |
| Т. |
шы́йна-плечавы́м |
шы́йна-плечаво́й шы́йна-плечаво́ю |
шы́йна-плечавы́м |
шы́йна-плечавы́мі |
| М. |
шы́йна-плечавы́м |
шы́йна-плечаво́й |
шы́йна-плечавы́м |
шы́йна-плечавы́х |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
плечево́й анат. плечавы́;
плечева́я кость плечава́я косць;
плечево́й суста́в плечавы́ суста́ў;
плечево́й по́яс плечавы́ по́яс.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Плячу́к ’плячо, плечавы сустаў’ (чэрв., мін., лях., Сл. ПЗБ). Перааформленае пад уплывам прадуктыўнага на балтыйска-славянскім памежжы суфікса ‑чук‑ зыходнае плячо (гл.) або пляча́к ’плечавы сустаў; пройма рукава’ (Сл. ПЗБ), магчыма, у выніку выцяснення формы н. р., адсутнай у балтыйскіх мовах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
суста́ў, ‑тава, м.
Рухомае злучэнне касцей або храсткоў у арганізме чалавека, жывёлы. Плечавы сустаў. Локцевы сустаў. Каленны сустаў. □ [Васіль Кузьміч] не садзіўся, стаяў каля стала збоку, абапёршыся на суставы пальцаў. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Партупе́я ’плечавы паясны рэмень, да якога прышпільваецца халодная зброя, палявая сумка і пад.’ (ТСБМ). З рус. портупе́я ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79), дзе з франц. porte‑épée (Праабражэнскі, 2, 110; Фасмер, 3, 336). З рус. таксама партупе́й‑прапаршчык, партупе́й‑юнкер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)