пе́шка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пе́шка |
пе́шкі |
| Р. |
пе́шкі |
пе́шак |
| Д. |
пе́шцы |
пе́шкам |
| В. |
пе́шку |
пе́шкі |
| Т. |
пе́шкай
пе́шкаю |
пе́шкамі |
| М. |
пе́шцы |
пе́шках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пе́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Найменш каштоўная па значэнні фігура ў шахматнай гульні.
2. перан. Пра малазначнага і несамастойнага ў сваіх дзеяннях чалавека.
|| памянш. пе́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, чак, ж. (да 1 знач.).
|| прым. пе́шачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пе́шка прям., перен. пе́шка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́шка м., шахм., перен. пе́шка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. У шахматнай гульні — самая нізкая па свайму значэнню фігура. Хадзіць пешкай. □ Пешка рухалася няўмольна ўперад і на 8‑й гарызанталі рабілася ферзём. «Маладосць».
2. перан. Пра малазначнага і несамастойнага ў сваіх дзеяннях чалавека. [Мацей:] — А цяпер? Хто вы цяпер? Пешкі, чурбаны, халуі. Шамякін. [Антон:] — [Шылкін] і ўпэўнены, і самастойны, і справядлівы. Няхай! Толькі ж і Антон яму не пешка. Ён — старшыня. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пе́шка 1 ’самая нізкая па свайму значэнню фігура ў шахматах’ (ТСБМ). З рус. пе́шка ’тс’ — першапачаткова ’пехацінец, радавы’ (Фасмер, 3, 257). Да пе́шы (гл.).
Пе́шка 2 ’фасоля, што не ўецца’ (навагр., З нар. сл.). Са словазлучэння пешая фасоля пры дапамозе суф. ‑к‑a ў выніку намінацыі, як чыгунная дарога > чыгунка. Гл. таксама пехата́ 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прахадны́, -а́я, -о́е.
Які мае скразны праход, служыць для праходу.
П. двор (таксама перан.: пра месца, куды ўвесь час прыходзяць розныя людзі; неадабр.). Прахадная пешка (шахматная пешка, якая мае магчымасць прайсці ў ферзі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
блакірава́ны прич., прил. блоки́рованный;
~ная пе́шка — шахм. блоки́рованная пе́шка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
карале́ўскі в разн. знач. короле́вский;
к. пала́ц — короле́вский дворе́ц;
~кая пе́шка — шахм. короле́вская пе́шка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прахадны́ в разн. знач. проходно́й;
п. пако́й — проходна́я ко́мната;
п. бал — проходно́й балл;
~ны́я ры́бы — проходны́е ры́бы;
○ ~на́я пе́шка — проходна́я пе́шка;
◊ п. двор — проходно́й двор
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)