перахва́тваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. перахва́тваю перахва́тваем
2-я ас. перахва́тваеш перахва́тваеце
3-я ас. перахва́твае перахва́тваюць
Прошлы час
м. перахва́тваў перахва́твалі
ж. перахва́твала
н. перахва́твала
Загадны лад
2-я ас. перахва́твай перахва́твайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час перахва́тваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перахва́тваць несов., см. перахо́пліваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перахва́тваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да перахваціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перехва́тывать несов.

1. перахо́пліваць; перахва́тваць; (перенимать) перайма́ць;

2. (брать взаймы) разг. перахо́пліваць, перахва́тваць, пазыча́ць;

3. (наскоро есть) разг. перахо́пліваць, перахва́тваць; пераку́сваць;

4. (проявлять неумеренность) перабіра́ць (ме́ру); перахо́пліваць, перадава́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перахва́т, ‑у, М ‑хваце, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. перахватваць — перахваціць (гл. перахапіць у 1–5, 7 знач.).

2. Звужэнне, звужанае месца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сне́даць ‘есці раніцай’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Гарэц., Касп., Шат., Растарг., Бяльк., Сержп., Ласт., Сл. ПЗБ, ТС). Укр. сні́дати ‘снедаць’, рус. зах., паўд. снеда́ть, сне́довать ‘снедаць, закусваць, перахватваць’, ст. польск. śniadać, в.-луж. snědać, н.-луж. snidaś, чэш. snídat ‘тс’, серб.-харв. snijedati ‘з’ядаць усё’, славен. snédati ‘з’ядаць, згрызаць, апусташаць, ласавацца’, ст.-слав. сънѣдати ‘спажываць’. Прасл. *sъnědati — дэрыват ад ітэратыва *ědati < *ěmъ, *ěsti ‘ем, есці’, пры *sъněsti ‘з’есці’. Гл. Фасмер, 3, 697; Махэк₂, 228; Шустар-Шэўц, 1327; Трубачоў, Проспект, 83. Традыцыйна маецца на ўвазе прэфікс *sъn‑ (гл., напрыклад, Карскі 1, 324), аднак Шустар-Шэўц (Этимология–1988–1990, 95) бачыць тут прыстаўку *sъ‑ і ўстаўны ‑n‑. Аддзеяслоўны дэрыват сне́данне ‘яда раніцай’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр., Гарэц., Касп., Шат., Растарг., Сл. ПЗБ), сне́данье ‘тс’ (ТС), сняда́нне ‘тс’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, Варл.), як і ўкр. сніданне, польск. śniadanie, в.-луж. snědanie, н.-луж. snidańe, чэш. snídaně, разглядаецца як паўночнаславянская інавацыя; гл. Вештарт, Лекс. Палесся, 90 і наст. Сюды ж сняда́нка ‘дзяўчына, якая праводзіць нявесту ў дом жаніха’ (Касп.), параўн. лун. сьне́дальніцы толькі мн. ‘сваячкі маладой, якія прыязджаюць да маладых раніцай пасля шлюбнай ночы’, укр. ров. сні́далніцы ‘тс’ (Гура, С і БФ, 1995, 322), укр. сні́дальниця ‘якая снедае (у прыватнасці, у вясельным абрадзе)’, гл. ЕСУМ, 5, 335.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)