перакаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.
1. Коцячыся, перамясціцца куды-н.
Мяч перакаціўся за рысу поля.
2. Упаўшы, перавярнуцца, перакінуцца (разм.).
П. ад аднаго ўдару.
|| незак. перако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).
|| прым. перака́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакаці́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перакачу́ся |
перако́цімся |
| 2-я ас. |
перако́цішся |
перако́ціцеся |
| 3-я ас. |
перако́ціцца |
перако́цяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перакаці́ўся |
перакаці́ліся |
| ж. |
перакаці́лася |
| н. |
перакаці́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перакаці́ся |
перакаці́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перакаці́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перакаці́цца сов.
1. перекати́ться; (с боку на бок — ещё) перевали́ться;
мяч ~ці́ўся за ры́су — мяч перекати́лся за черту́;
2. прост. (упасть) перекувырну́ться; свали́ться с ног;
ён ад аднаго́ ўда́ру ~ці́ўся — он от одного́ уда́ра перекувырну́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перакаці́цца, ‑качуся, ‑коцішся, ‑коціцца; зак.
1. Коцячыся, перамясціцца. Афіцэр перакаціўся цераз канаву і кінуўся ў хмызняк. Васілеўская. // Разм. Перавярнуцца з аднаго боку на другі. Адам Лабека глуха застагнаў і паваліўся на бок, паволі падкурчыў адну нагу, потым другую. Боль не сунімаўся. Адам Лабека перакаціўся на спіну. Паслядовіч.
2. Перамясціцца па небасхілу з аднаго месца на другое (пра сонца, месяц і пад.). Сонца перакацілася на захад.
3. Хвалепадобна распаўсюдзіцца, разнесціся (пра гукі). Начную цішыню, як раскат грому, раскалоў стрэл. Ён узарваў спакой летняе ночы і перакаціўся рэхам у наваколлі. Чарнышэвіч.
4. Пракаціцца далей, чым трэба. Мяч перакаціўся за рысу.
5. Разм. Упаўшы, перавярнуцца, перакінуцца. Перакаціцца ад аднаго ўдару.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перако́чвацца гл. перакаціцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перекати́ться перакаці́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перако́чвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да перакаціцца (у 1, 2 і 4 знач.).
2. Зал. да перакочваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перако́чвацца несов., возвр., страд. перека́тываться; перева́ливаться; см. перакаці́цца 1, перако́чваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перакулі́цца, ‑кулюся, ‑кулішся, ‑куліцца; зак.
Разм. Перавярнуцца дном, нізам уверх; паваліцца набок, абярнуцца. На павароце каля моста машына з’ехала пад адхон і перакулілася. Жычка. Бітончык, неасцярожна крануты нагою, перакуліўся, і малако пацякло па пыльным тратуары. Пальчэўскі. // Упаўшы, перавярнуцца на спіну, перакаціцца. Варона перакулілася дагары, выставіла ногі з сагнутымі кіпцюрамі і падрыхтавалася да абароны. Якімовіч. // Перавярнуцца цераз галаву. Цела мешкавата перагнулася, перакінулася цераз галаву і пляснула нагамі ў ваду. Лобан. // Перакінуцца цераз каго‑, што‑н. Перакуліцца цераз плот. □ [Міхась] не мог супакоіцца, пакуль знясілены, паранены ў абедзве нагі, той [Сёмка Ларывонаў] пад раніцу не перакуліўся цераз бруствер траншэі. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)