перады́ (ед. пе́рад м.) сапож. переда́ мн.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пе́рад

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пе́рад перады́
Р. пе́раду перадо́ў
Д. пе́раду перада́м
В. пе́рад перады́
Т. пе́радам перада́мі
М. пе́радзе перада́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

перадкі́, см. перады́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

переда́ мн., сапожн. перады́, -доў, ед. пе́рад, -да м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

халя́ва, -ы, мн. -ы, -я́ў, ж.

Частка бота, якая закрывае нагу ад ступні да калена.

Прышыць новыя перады да халяў.

◊

На халяву (разм., груб.) —

1) хітруючы, нічога не робячы (жыць, пражыць і пад.); на дурніцу.

Пражыць жыццё на халяву;

2) бясплатна, дарэмна, нічога не плацячы (рабіць што-н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сою́зка ж., сапожн. саю́зка, -кі ж.; пе́рад, -да м., мн. перады́, -до́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паднара́д, ‑а, М ‑радзе, м.

Спец. Падкладка ў абутку ад пад’ёму да наска. Падшыць паднарад пад перады. □ Белы паднарад халяў і шырокія кішэні галіфэ.. рабілі.. [Пашку] нязграбным, чымсьці падобным на маладога пеўніка... Паўлаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ссука́ць, ссучу, ссучаш, ссуча; зак., што.

1. Звіць, скруціць некалькі нітак у адну.

2. Зрабіць, падрыхтаваць што‑н. суканнем. Насвістваючы «Трансвааль, Трансвааль», выкраіў [Амелька] па шаблону халявы і перады, ссукаў і навашчыў дратву. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саю́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.

Скураная нашыўка (насок і пад’ём у боце) ці наогул пярэдняя частка загатоўкі чаравіка. Вось тут, між акном і сталом, стаяла швейная машына. На ёй.. [Мірон] шыў боты — прышываў перады да халяў, саюзкі... Кудравец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́краіць, ‑краю, ‑краіш, ‑краіць; зак., што.

1. Выразаць з матэрыялу кавалкі пэўнай формы для пашыўкі адзення, абутку і пад. Выкраіць сарочку. Выкраіць перады на боты.

2. перан. Выгадаць на што‑н., для якой‑н. мэты. Выкраіць лішнюю сотню рублёў на будаўніцтва. Выкраіць вольную часіну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)