перавярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярніся; зак.
1. Павярнуцца з аднаго боку на другі, павярнуцца процілеглым бокам.
Лодка перавярнулася (перакулілася).
2. Прайсці, перабыць.
Колькі тут народу перавярнулася!
3. у каго-што, перан. Ператварыцца ў каго-, што-н.; прыняць іншы выгляд.
Былі рублі, ды перавярнуліся ў вераб’і (прымаўка). Хлопчык перавярнуўся ў казляня (у казцы).
4. перан. Рэзка змяніцца, перамяніцца.
У яго жыцці ўсё перавярнулася.
|| незак. пераваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перавярну́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перавярну́ся |
пераве́рнемся |
| 2-я ас. |
пераве́рнешся |
пераве́рнецеся |
| 3-я ас. |
пераве́рнецца |
пераве́рнуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перавярну́ўся |
перавярну́ліся |
| ж. |
перавярну́лася |
| н. |
перавярну́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перавярні́ся |
перавярні́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перавярну́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перавярну́цца сов.
1. переверну́ться, опроки́нуться;
2. (на другую сторону) поверну́ться, переверну́ться; (на другой бок — ещё) перевали́ться;
3. (в кого-, что-л.) преврати́ться, обрати́ться; (фольк. — ещё) обороти́ться, оберну́ться;
4. (побывать в разное время — о многих) перебыва́ть;
ко́лькі тут наро́ду ~ну́лася! — ско́лько здесь наро́ду перебыва́ло!;
◊ п. ўве́рх дном — переверну́ться кве́рху дном;
~ну́ўся б у труне́ — переверну́лся бы в гробу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перавярну́цца, ‑вярнуся, ‑вернешся, ‑вернецца; зак.
1. Павярнуцца з аднаго боку на другі; павярнуцца процілеглым бокам. Рыгор так смачна спаў, што нават ніводнага разу не перавярнуўся з боку на бок. Гартны. У адзін момант ускінуў .. [Карага] плячыма і перавярнуўся тварам да свайго смяртэльнага ворага, стараючыся вызваліць рукі. Колас. // Перакуліцца, перакінуцца. Машына з’ехала ўбок і перавярнулася пад адкос. Чорны. Толькі зашапоча, загамоніць узрушаная плугам зямля і перавернецца быльнёг дагары нагамі. Баранавых.
2. перан. Стаць зусім іншым, рэзка змяніцца, перамяніцца. [Маці:] — Нешта на свеце перавярнулася. Быў у сям’і спакой, лад, а тут — на табе. Пестрак.
3. Прайсці, перабыць. За шэсць год вайны і за дзве акупацыі на гэтай дарозе перавярнулася бездань людзей. Чорны.
4. перан. Ператварыцца ў каго‑, што‑н. Былі рублі, ды перавярнуліся ў вераб’і. Прымаўка. // Прыняць іншую веру. Гэты малады юрыст за свой кароткі час паспеў з немца ператварыцца ў рускага, а потым у паляка, з лютэраніна перавярнуўся на католіка, з прапаведніка ў пракурора. Машара. // У казках і народных павер’ях — прыняць іншы выгляд, ператварыцца ў каго‑, што‑н. пры дапамозе чараў. Перавярнуўся б зараз у ваўка, У ворана... І жыў бы ў гэтым лесе, Пракляўшы чалавецтва і вайну. Пысін.
•••
Перавярнуцца ўверх дном — карэнным чынам змяніцца, стаць іншым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перевороти́ться перавярну́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перакулі́цца, -кулю́ся, -ку́лішся, -ку́ліцца; зак. (разм.).
1. Перавярнуцца дном, нізам уверх ці паваліцца набок, на спіну, абярнуцца.
Павозка перакулілася.
2. цераз што. Перавярнуцца цераз галаву або перакуліцца цераз каго-, што-н.
П. цераз плот.
|| незак. пераку́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папераваро́чвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Разм. Перавярнуцца — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераваро́чвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да перавярнуцца (у 1–3 знач.).
2. Зал. да пераварочваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.
1. Валячыся, перабіраючыся цераз што-н., упасці на процілеглы бок чаго-н.
П. цераз борт.
2. Перавярнуцца з аднаго боку на другі (разм.).
П. на другі бок.
|| незак. перава́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)