педа́ль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз. мн.
Н. педа́ль педа́лі
Р. педа́лі педа́лей
Д. педа́лі педа́лям
В. педа́ль педа́лі
Т. педа́ллю педа́лямі
М. педа́лі педа́лях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

педа́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.

Нажны рычаг у машынах і музычных інструментах.

П. тормаза, раяля.

Націснуць на ўсе педалі (таксама перан.; прыняць усе меры для паскарэння, дасягнення чаго-н.; разм.).

|| прым. педа́льны, -ая, -ае.

Дзіцячая педальная машына.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

педа́ль педа́ль, -лі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

педа́ль ж. педа́ль;

◊ наці́снуць на ўсе ~лі — нажа́ть на все педа́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

педа́ль, ‑і, ж.

Нажны рычаг у машынах, механізмах і пад. Педалі веласіпеда. Педаль тормаза.

•••

Націснуць на (ўсе) педалі гл. націснуць.

[Фр. pédale.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пе́даль ’нажны рычаг у машынах і прыстасаваннях’ (ТСБМ), міёр. піда́ліна ’тс’ (Нар. словатв.). Праз рус. мову прыйшло з ням. Pedal ці франц. pédale, якія з італ. pedale < лац. pedālis ’нажны’, — спачатку ’педаль у музычных інструментах’ (Фасмер, 3, 225; Голуб-Ліер, 364).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

педа́ля

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. педа́ля педа́лі
Р. педа́лі педа́ль
Д. педа́лі педа́лям
В. педа́лю педа́лі
Т. педа́ляй
педа́ляю		 педа́лямі
М. педа́лі педа́лях

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

по́наж м. (в ткацком станке) педа́ль ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

педалява́ць

‘націскаць на педаль; вылучаць, падкрэсліваць што-небудзь (педаляваць бесчалавечнасць)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. педалю́ю педалю́ем
2-я ас. педалю́еш педалю́еце
3-я ас. педалю́е педалю́юць
Прошлы час
м. педалява́ў педалява́лі
ж. педалява́ла
н. педалява́ла
Загадны лад
2-я ас. педалю́й педалю́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час педалю́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

акселера́тар, ‑а, м.

Прыстасаванне, якое рэгулюе наступленне гаручай сумесі ў цыліндры рухавіка ўнутранага згарання для змянення колькасці абаротаў, а таксама педаль, якая прыводзіць у дзеянне гэта прыстасаванне.

[Ад лац. accelerare — паскараць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)