по́яс
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
по́яс |
паясы́
по́ясы |
| Р. |
по́яса |
паясо́ў |
| Д. |
по́ясу |
паяса́м |
| В. |
по́яс |
паясы́
по́ясы |
| Т. |
по́ясам |
паяса́мі |
| М. |
по́ясе |
паяса́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кліматы́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да клімату. Кліматычныя ўмовы. Кліматычныя паясы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
барвяні́сты, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і барвісты. Барвяністых прысад паясы Паплылі ўдалячынь — пад нябёсы. І. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пладажэ́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Шкодны матылёк, вусень якога корміцца пладамі. Для вылоўлівання вусеняў пладажэркі і часткова даўганосіка накладваюцца лоўчыя паясы. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліхта́рня, ‑і, ж.
Тое, што і ліхтар (у 1 знач.). Вір людскі скрозь заліў паясы тратуараў, Блішчаць вокны, ліхтарні ўгары зіхацяць. Багдановіч. Бацька засмяяўся. Устаў, апрануўся, пайшоў з ліхтарняю глядзець коней. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эла́стык, ‑у, м.
1. Уст. Тое, што і рызіна.
2. Сінтэтычнае эластычнае валакно, з якога вырабляюць панчохі, шкарпэткі і пад., што маюць уласцівасць расцягвацца.
3. Эластычная тканіна з рызінавымі ніткамі, якая выкарыстоўваецца на паясы, падвязкі і пад.; выраб з такой тканіны.
[Грэч. elastós — пругкі, цягучы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залачо́ны і зало́чаны, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты золатам; пазалочаны. Паясы-кутасы залачоныя. Якімовіч. Патанаючы ў мяккім залачоным крэсле, інжынер-капітан чытаў .. ліст ад жонкі. Гарбук. З вялікай асцярожнасцю пачаў я даставаць рэчы з гаршка. Усе яны былі сярэбраныя, за выключэннем шкляных залочаных пацерак. Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяздо́льны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае шчаслівай долі; няшчасны. Ад родных ніў, ад роднай хаты У панскі двор дзеля красы Яны, бяздольныя, узяты Ткаць залатыя паясы. Багдановіч. Той час мінуў, калі ў бядзе і скрусе Рабом палоскі вузкай і сахі Быў люд бяздольны даўняй Беларусі — Жыхар нізін, балот і пушч глухіх... Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апла́каць, аплачу, аплачаш, аплача; зак., каго-што.
Наплакацца з выпадку чыёй‑н. смерці, страты чаго‑н. Тысячы матак аплакалі ўсё: тугу і голад, пакуты і смерць сяброў. Брыль. // перан. Адчуць і выказаць сваё гора, смутак з выпадку якога‑н. няшчасця. Перш чым Максім Багдановіч аплача ў вершы «Слуцкія ткачыхі» трагедыю прыгонных беларускіх дзяўчат.., слуцкія паясы апіша Адам Міцкевіч. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́яс, -а, мн. паясы́, паясо́ў, м.
1. Стужка, шнур, рэмень і пад., якімі падпяразваюць адзенне па таліі.
Скураны п.
2. перан. Што-н., размешчанае паласой вакол чаго-н.
Зялёны п. горада.
3. Паясніца, талія.
Па п. у вадзе.
Кланяцца ў п. (сагнуўшы тулава).
4. Частка зямной паверхні паміж якімі-н. паралелямі або паміж двума мерыдыянамі, якая выдзяляецца па якой-н. прымеце.
Гарачы п.
Часавы п.
5. Прастора, якая з’яўляецца падраздзяленнем тэрыторыі краін па якіх-н. прыметах.
Тарыфны п.
6. Брус, распора паміж кроквамі.
7. Частка шкілета, якая служыць для прычлянення да тулава і апоры канечнасцей (спец.).
Плечавы п.
|| памянш. паясо́к, -ска́, мн. -скі́ і -ско́ў, м. (да 1 знач.).
|| прым. паясны́, -а́я, -о́е (да 1, 3—5 і 7 знач.).
П. рэмень.
П. партрэт (да пояса). П. час.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)