паэ́ма, -ы, мн. -ы, паэ́м, ж.

Вялікі вершаваны лірыка-эпічны твор.

Гераічная п.

|| прым. паэ́мны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паэ́ма

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. паэ́ма паэ́мы
Р. паэ́мы паэ́м
Д. паэ́ме паэ́мам
В. паэ́му паэ́мы
Т. паэ́май
паэ́маю		 паэ́мамі
М. паэ́ме паэ́мах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

паэ́ма прям., перен. поэ́ма

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паэ́ма, ‑ы, ж.

1. Вялікі вершаваны твор з апавядальным або лірычным сюжэтам. Лірычная паэма. □ У першапачатковы варыянт паэмы «Сцяг брыгады» была ўключана невялікая песня-легенда пра музыку-цымбаліста. Гіст. бел. сав. літ.

2. перан. Пра што‑н. прыгожае, велічнае, незвычайнае. Нашы дні — паэмы-былі, Сказ нідзе нячуты. Колас. Сама ты, радзіма, жывая паэма. Глебка.

3. Музычны твор свабоднай формы з лірычным зместам. У канцэртах аркестра гучалі ўсе сімфоніі Чайкоўскага, яго ўверцюры, паэмы. «Беларусь».

[Грэч. póiēma.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паэ́ма-фанта́зія

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. паэ́ма-фанта́зія
Р. паэ́ма-фанта́зіі
Д. паэ́ма-фанта́зіі
В. паэ́ма-фанта́зію
Т. паэ́ма-фанта́зіяй
паэ́ма-фанта́зіяю
М. паэ́ма-фанта́зіі

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

поэ́ма прям., перен. паэ́ма, -мы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лі́ра-эпі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які спалучае элементы лірыкі і эпасу (пра літаратурны твор). Ліра-эпічная паэма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адгало́сак, -ску, мн. -скі, -скаў, м.

1. Рэха, водгулле.

Плывуць адгалоскі ад песень.

2. чаго. Аслаблены адлегласцю гук чаго-н.

Адгалоскі грому.

3. перан., чаго. Тое, у чым выяўляюцца сляды ўплыву, уздзеяння чаго-н.; што з’яўляецца вынікам чаго-н., адказам на якія-н. з’явы, падзеі.

Паэма з’явілася адгалоскам грамадскіх падзей.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сінтэты́чнасць, ‑і, ж.

Сінтэтычны характар чаго‑н. Паэма вызначалася сінтэтычнасцю, вялікім ахопам падзей у часе і прасторы. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

філасо́фскі, -ая, -ае.

1. гл. філасофія.

2. Уласцівы філосафу (у 2 знач.); спакойны, разважлівы, удумлівы.

Філасофскія адносіны да справы.

3. перан. Глыбакадумны, сур’ёзны (разм.).

Рабіць з філасофскім выглядам.

4. У аснову якога пакладзена глыбокая ідэя (кніжн.).

Філасофская паэма.

○

Філасофскі камень — згодна з уяўленнямі сярэдневяковых алхімікаў, фантастычнае цудадзейнае рэчыва, якое можа ператвараць металы ў золата, вылечваць усе хваробы, вяртаць маладосць і г.д.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)