пачы́н
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
пачы́н |
| Р. |
пачы́ну |
| Д. |
пачы́ну |
| В. |
пачы́н |
| Т. |
пачы́нам |
| М. |
пачы́не |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пачы́н, -у, м.
1. Ініцыятыва, пачынанне якой-н. справы.
Падтрымаць п. наватараў.
Узяць на сябе п. у чым-н. (праявіць ініцыятыву).
2. Пачатак якой-н. справы (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пачы́н, -ну м., в разн. знач. почи́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пачы́н, ‑у, м.
1. Пачатая кім‑н., па чыёй‑н. ініцыятыве справа; пачынанне. Падтрымаць пачын наватараў. Патрыятычны пачын. □ Пачын брыгад камуністычнай працы — Вось ён — наступных дзён жывы пралог! Звонак.
2. Разм. Пачатак чаго‑н., якой‑н. справы. [Грабок:] — Глянь, колькі! Падахвоцілі і мяне на пачын за рыдлёўку ўзяцца. Краўчанка. Каля касы, як сталы, Грошы двойчы злічыў І падумаў: «Нямала, Хоць і першы пачын!» Матэвушаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пачы́н ’пачатак, зачынанне’ (Нас.), слаўг. ’першая сяліба, выселак, вёсачка’ (Яшк.). Укр. почи́н ’пачатак’, рус. почи́н ’тс’, ’ініцыятыва’, чэш., славац. кніжн. počin ’тс’, ’дзеянне’, ’учынак’, ’пачынанне’, балг. по́чин ’пачын’. Утворана ад прасл. дзеяслова počęti пры наяўнасці ўжо існаваўшай лексемы činъ, якая ўзыходзіць да і.-е. *kuei̯‑n‑u‑ ’укладанне пластамі, упарадкаванне’. Паводле Трубачова (Эт. сл., 4, 114), суфікс ‑n‑ у činъ мае выгляд і функцыі першаснага іменнага фарманта, як і konъ. Больш падрабязна пра činъ гл. SP, 2, 200–201.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
почи́н пачы́н, -ну м., мн. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
застрэ́льшчык, -а, мн. -і, -аў, м.
Той, каму належыць пачын у якой-н. справе.
Застрэльшчыкі арганізацыі будаўнічых брыгад.
|| ж. застрэ́льшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ініцыяты́ва, -ы, ж.
1. Самастойны пачын, унутранае імкненне да новых форм дзейнасці; прадпрымальнасць.
Праявіць ініцыятыву.
2. Вядучая роля ў якіх-н. дзеяннях.
Узяць ініцыятыву ў свае рукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зачы́н, -у, м.
1. Пачатак чаго-н., пачын (разм.).
Зрабіць з. у якой-н. справе.
2. Традыцыйны пачатак (у творах народнай паэзіі).
З. быліны.
|| прым. зачы́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
актыві́сцкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да актывіста, належыць яму. Актывісцкі пачын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)