патыка́цца гл. паткнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паты́кацца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
паты́каюся |
паты́каемся |
| 2-я ас. |
паты́каешся |
паты́каецеся |
| 3-я ас. |
паты́каецца |
паты́каюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
паты́каўся |
паты́каліся |
| ж. |
паты́калася |
| н. |
паты́калася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
паты́кайся |
паты́кайцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
паты́каўшыся |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
патыка́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
патыка́юся |
патыка́емся |
| 2-я ас. |
патыка́ешся |
патыка́ецеся |
| 3-я ас. |
патыка́ецца |
патыка́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
патыка́ўся |
патыка́ліся |
| ж. |
патыка́лася |
| н. |
патыка́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
патыка́йся |
патыка́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
патыка́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паты́кацца сов., разг. посова́ться
патыка́цца II несов., страд. тка́ться по осно́ве утко́м (другого качества или цвета)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паты́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Пачаць тыкацца, гаварыць на «ты». — Што ты патыкаўся са мною? — крычала крапіва асоту: — Ці я табе раўня? Цётка.
патыка́цца 1, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; незак.
Незак. да паткнуцца.
патыка́цца 2, ‑а́ецца; незак.
Зал. да патыка́ць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак. (разм.).
1. Сунуцца, паказацца куды-н.
П. ў дзверы.
2. перан. Паспрабаваць што-н. зрабіць, памкнуцца.
П. сказаць слова.
|| незак. патыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Патыка́цца, патыка́ць, потыка́ць, навагр. патыкава́ць ’дражніць, злаваць, дражніцца’, ’прыставаць’, ’жартаваць’ (Янк. 1, ТС; жытк., Мат. Гом.; навагр., Сцяшк. Сл.). Паланізм. Параўн. ст.-польск. potykać ’чапаць, чапляцца, прыдзірацца’, ’падазраваць, абвінавачваць’, potykać się ’змагацца (ў рукапашным баі)’. Гл. таксама паты́чка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трэ, у знач. вык.
Тое, што і трэба. — Не трэ было за свой агарод так трымацца, — папракнуў .. [Варанецкі Зосю]. Дуброўскі. Мусіць, сапраўды трэ было вярнуцца або лепш зусім не патыкацца з лесу, ды .. [Сотнікаў] проста не верыў, што можа захварэць. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Патыка́ць 1 ’дараваць за дрэнныя ўчынкі, пакідаць непакараным’ (бялыніц., Янк. Мат.; ветк., Мат. Гом.), ’патураць’ (пух., Сл. ПЗБ). Да патака́ць (гл.).
Патыка́ць 2 ’сустракаць’ (Нас.). З польск. potykać (się) ’тс’. Сюды ж ганц. патыка́ць ’рабіцца блага, млосна’ (Сл. ПЗБ).
Патыка́ць 3, патыка́цца ’утыкаць нос (не ў сваю справу)’ (Нас.), ’рабіць спробу зайсці’ (КЭС, лаг.), з’яўляцца, паказвацца на вочы’ (хойн., Мат. Гом.), паткну́цца ’сунуцца, паказацца куды-н.’ (ТСБМ), потыка́ць ’тыцкаць, соваць’ (ТС). Да тыкаць < прасл. tykati (sę), роднаснага з лат. tūkât, tūcît ’мясіць, ціснуць’, ст.-в.-ням. dûhen ’ціснуць’. Чаргаваннем галосных кораня звязана з ткаць (Фасмер, 4, 130).
Патыка́ць 4 ’ткаць па аснове рознакаляровым утком’ (лід., віл., бар., шум., швянч., Сл. ПЗБ), драг. натыка́ты ’тс’ (Клімчук, вусн. паведамл.), патыка́нка ’дыван з ільняной асновай, патыканы рознакаляровымі ніткамі’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Магчыма, сюды ж польск. potykaczka ’спадніца, тканая ў чатыры полкі’. Параўн. н.-луж. potykaś ’зацыраваць’. Да па‑ < прасл. po‑ і ткаць < прасл. tъkati.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наведваць, наведвацца, даведвацца, адведваць, праведваць, завітваць / часта: часціць; заяўляцца, патыкацца (разм.) / часта: учашчаць (разм.); удавацца (абл.); заглядваць, заглядаць (перан.) □ паказваць вочы, паказваць нос, патыкаць нос
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)