паткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак. (разм.).
1. Сунуцца, паказацца куды-н.
П. ў дзверы.
2. перан. Паспрабаваць што-н. зрабіць, памкнуцца.
П. сказаць слова.
|| незак. патыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паткну́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
паткну́ся |
паткнё́мся |
| 2-я ас. |
паткне́шся |
паткняце́ся |
| 3-я ас. |
паткне́цца |
паткну́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
паткну́ўся |
паткну́ліся |
| ж. |
паткну́лася |
| н. |
паткну́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
паткні́ся |
паткні́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
паткну́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паткну́цца сов., разг.
1. су́нуться, ткну́ться, толкну́ться;
п. ў дзве́ры — су́нуться (ткну́ться, толкну́ться) в дверь;
2. перен. попыта́ться;
то́лькі ён ~ну́ўся сказа́ць, як яго́ зноў перабі́лі — то́лько он попыта́лся сказа́ть, как его́ опять переби́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паткну́цца, ‑ткнуся, ‑ткнешся, ‑ткнецца; ‑ткнёмся, ‑ткняцеся; зак.
Разм. Сунуцца, паказацца куды‑н. Жанкі з дзецьмі былі на агародах, баючыся паткнуцца ў вуліцу. Чорны. — Мы ім дамо пытлю, няхай толькі паткнуцца! — гулі мужчыны. Грахоўскі. — Ой, Волька, як жа на вуліцу выйсці, — бядуе Уля. — Людзі пальцамі паказваць будуць... — І раптам крык: — Ну, няхай яшчэ раз паткнецца ў нашу хату — кіпнем аблію! Паўлаў. // перан. Паспрабаваць што‑н. зрабіць, памкнуцца. Паткнуцца сказаць сваё слова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патыка́цца гл. паткнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́нуться су́нуцца, паткну́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ткнуться то́ркнуцца, сту́кнуцца; (сунуться куда-нибудь) паткну́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паты́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Пачаць тыкацца, гаварыць на «ты». — Што ты патыкаўся са мною? — крычала крапіва асоту: — Ці я табе раўня? Цётка.
патыка́цца 1, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; незак.
Незак. да паткнуцца.
патыка́цца 2, ‑а́ецца; незак.
Зал. да патыка́ць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
толкну́ться
1. (столкнуться) сту́кнуцца;
2. (постучаться) разг. пасту́каць;
3. перен. (попытаться найти доступ куда-л.) су́нуцца, паткну́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Напатка́ць ’сустрэць’, ’натрапіць’ (Яруш., ТСБМ, Сл. ПЗБ), напаткацца ’сустрэцца твар у твар’ (Сцяшк.). Прыставачнае ўтварэнне ад *tykati ’тыкаць, кранаць, сутыкаць’, вядомага большасці славянскіх моў, параўн. яшчэ ў Насовіча патка́ць ’сустрэць выпадкова’, паткну́ць ’раптам наткнуцца на каго-небудзь’, паткну́цца ’выпадкова сутыкнуцца’ і інш., цяпер звычайна малаўжывальныя без дадатковага прэфікса (с‑, на-, гл. спаткаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)