пасо́біць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пасо́блю |
пасо́бім |
| 2-я ас. |
пасо́біш |
пасо́біце |
| 3-я ас. |
пасо́біць |
пасо́бяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пасо́біў |
пасо́білі |
| ж. |
пасо́біла |
| н. |
пасо́біла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пасо́б |
пасо́бце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пасо́біўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пасо́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; зак.
Разм. Дапамагчы. Расла .. [Ніна] ціхая, не смеючы слова адказаць сварлівай мачысе, думала толькі, каб пасобіць падняцца меншым братам і сястры. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасабля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да пасобіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пасабі́ць, пасо́біць, пасо́біці, пособы́ты ’дапамагчы’ (Грыг., Касп., Бяльк., Др.-Падб., Бір., Сл. ПЗБ; бялын., Янк. Мат.), пасобнік ’памочнік’, пасоба, пасобка ’дапамога’ (Нас., Касп.). Укр. пособити ’дапамагчы’, рус. пособить ’тс’, пособие ’дапамога’, серб.-харв. пособа ’тс’, ст.-слав. пособие ’дапамога ў вайне’, ’саюзнікі’, ст.-чэш. zpósobiti, чэш. (z)působit, славац. pôsobiť ’дзейнічаць, выклікаць (радасць, смутак і інш.), рабіць (уражанне), працаваць у якасці каго-н.’ Утвораны ад выразу po sobě ’рабіць нешта ў належным парадку, упарадкаваць адзін за адным’ (Міклашыч, 331; Голуб-Копечны, 306; Голуб-Ліер, 406; Фасмер, 3, 340). Махэк₂ (500) мяркуе, што спачатку ст.-чэш. zpósobiti было вайсковым тэрмінам, абазначаўшым ’ставіць, складаць адзін за адным’. Няясна, аднак, як развілося значэнне ўсх.- і паўд.-слав. лексем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памагчы, падтрымаць; падмагчы, падсабіць, падсобіць, пасобіць (разм.) □ падаць руку, падаць руку дапамогі, пайсці насустрач, узяць на буксір
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)