папярэ́дзіць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. папярэ́джу папярэ́дзім
2-я ас. папярэ́дзіш папярэ́дзіце
3-я ас. папярэ́дзіць папярэ́дзяць
Прошлы час
м. папярэ́дзіў папярэ́дзілі
ж. папярэ́дзіла
н. папярэ́дзіла
Загадны лад
2-я ас. папярэ́дзь папярэ́дзьце
Дзеепрыслоўе
прош. час папярэ́дзіўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

папярэ́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

1. каго (што). Загадзя апавясціць, паведаміць.

П. аб небяспецы.

2. што. Загадзя прынятымі мерамі перашкодзіць ажыццяўленню чаго-н.

П. злачынства.

|| незак. папярэ́джваць, -аю, -аеш, -ае і папераджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (разм.).

|| наз. папярэ́джанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

папярэ́дзіць сов.

1. опереди́ть, обогна́ть;

2. предупреди́ть;

п. аб небяспе́цы — предупреди́ть об опа́сности;

3. предотврати́ть, предупреди́ть;

п. пажа́р — предотврати́ть (предупреди́ть) пожа́р;

4. (сделать что-л. раньше кого-, чего-л.) предупреди́ть, опереди́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

папярэ́дзіць, ‑пяраджу, ‑пярэдзіш, ‑пярэдзіць; зак., каго-што.

1. Загадзя паведаміць каму‑н. пра што‑н. Нас папярэдзіў праваднік: Далей ад гэтых месц спыніцца. Танк. — Толькі ты не пазніся там вельмі. Сам ведаеш — ваенны час, ноччу і з горада могуць не прапусціць, — папярэдзіў .. [Роўду] Бондар. Машара.

2. Загадзя ліквідаваць тое, што пагражае; перашкодзіць ажыццяўленню чаго‑н. Папярэдзіць злачынства. □ [Мішу] трэба папярэдзіць тое непапраўнае, што магло здарыцца з дня на дзень і пакалечыць яе [дзяўчыны] жыццё. Арочка.

3. Зрабіць што‑н. раней каго‑н. Немцы папярэдзілі наш манеўр, і калі мы адышлі.. [у лагчыну], то заўважылі кругом варожыя танкі, і з усіх бакоў пасыпаліся на нас аўтаматныя кулі. Няхай. [Аверын] наважыўся запытацца пра Краўчанку, але.. [Тася] папярэдзіла яго радасным бляскам усмешкі: — Ён наш, Яша. Ён будзе жыць! Мікуліч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Папярэ́дзіць ’загадзя паведаміць каму-небудзь пра што-небудзь; загадзя ліквідаваць тое, што пагражае; зрабіць што-небудзь раней каго-небудзь’ (ТСБМ). Да пе́рад (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

папераджа́ць гл. папярэдзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

упреди́ть сов., уст. апярэ́дзіць, папярэ́дзіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асцяро́га, -і, ДМ -ро́зе, ж.

Асцярожныя адносіны да каго-, чаго-н.; ахоўныя меры, каб папярэдзіць якую-н. нечаканасць.

Ішлі з асцярогай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асцерагчы́, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; -цяро́г, -церагла́, -ло́; -ражы́; зак., каго-што.

Перасцерагчы, папярэдзіць.

А. сябра.

|| незак. асцерага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

предупреди́ть сов.

1. (заранее известить) папярэ́дзіць; паве́даміць (зара́ней); перасцерагчы́ (ад чаго);

предупреди́ть об опа́сности папярэ́дзіць аб небяспе́цы, перасцерагчы́ ад небяспе́кі;

2. (предотвратить) прадухілі́ць; адхілі́ць; папярэ́дзіць;

предупреди́ть пожа́р прадухілі́ць (папярэ́дзіць) пажа́р;

предупреди́ть несча́стье прадухілі́ць (папярэ́дзіць) няшча́сце;

3. (опередить) апярэ́дзіць, вы́перадзіць;

предупреди́ть собы́тия апярэ́дзіць (вы́перадзіць) падзе́і;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)