паля́рны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. паля́рны паля́рная паля́рнае паля́рныя
Р. паля́рнага паля́рнай
паля́рнае		 паля́рнага паля́рных
Д. паля́рнаму паля́рнай паля́рнаму паля́рным
В. паля́рны (неадуш.)
паля́рнага (адуш.)		 паля́рную паля́рнае паля́рныя (неадуш.)
паля́рных (адуш.)
Т. паля́рным паля́рнай
паля́рнаю		 паля́рным паля́рнымі
М. паля́рным паля́рнай паля́рным паля́рных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

паля́рны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да полюса (у 1 і 2 знач.), звязаны з дзейнасцю на полюсе, каля полюса.

П. клімат.

Палярная станцыя.

Палярныя групы атамаў.

2. перан. Цалкам супрацьлеглы каму-, чаму-н. (кніжн.).

Палярныя погляды.

3. Звязаны з наяўнасцю дадатных ці адмоўных зарадаў (спец.).

Палярныя групы атамаў.

|| наз. паля́рнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пераме́нна-паля́рны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. пераме́нна-паля́рны пераме́нна-паля́рная пераме́нна-паля́рнае пераме́нна-паля́рныя
Р. пераме́нна-паля́рнага пераме́нна-паля́рнай
пераме́нна-паля́рнае		 пераме́нна-паля́рнага пераме́нна-паля́рных
Д. пераме́нна-паля́рнаму пераме́нна-паля́рнай пераме́нна-паля́рнаму пераме́нна-паля́рным
В. пераме́нна-паля́рны (неадуш.)
пераме́нна-паля́рнага (адуш.)		 пераме́нна-паля́рную пераме́нна-паля́рнае пераме́нна-паля́рныя (неадуш.)
пераме́нна-паля́рных (адуш.)
Т. пераме́нна-паля́рным пераме́нна-паля́рнай
пераме́нна-паля́рнаю		 пераме́нна-паля́рным пераме́нна-паля́рнымі
М. пераме́нна-паля́рным пераме́нна-паля́рнай пераме́нна-паля́рным пераме́нна-паля́рных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зімо́ўшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек, які знаходзіцца дзе-н. на зімоўцы.

Палярныя зімоўшчыкі.

|| ж. зімо́ўшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паля́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да полюса (у 1 знач.). Палярныя краіны. Палярныя льды. // Уласцівы для полюса. Палярны клімат. Палярная пурга. // Звязаны з даследаваннем полюса або раёнаў, якія прылятаюць да полюса. Палярная станцыя. Палярны лётчык. // Састаўная частка некаторых батанічных або заалагічных назваў. Палярны мядзведзь. Палярная сава. Палярная вярба.

2. Спец. Звязаны з наяўнасцю дадатных або адмоўных зарадаў. Палярныя групы атамаў.

3. перан. Цалкам супрацьлеглы. Палярныя погляды.

•••

Палярнае ззянне гл. ззянне.

Палярная ноч гл. ноч.

Палярны дзень гл. дзень.

Палярны круг гл. круг.

[Ад лац. polaris — палярны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лёд, лёду, ільду́ і (пасля галосных) льду, мн. ільды́ і (пасля галосных) льды, ільдо́ў (льдо́ў), м.

Вада, якая замерзла і перайшла ў цвёрды стан.

Палярныя льды.

◊

Біцца як рыба аб лёд (разм.) — жыць у бядзе, дарэмна дабіваючыся лепшага.

|| памянш. лядо́к, -дку́, м.

|| прым. ледзяны́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

поля́рный в разн. знач. паля́рны;

поля́рные интере́сы перен. паля́рныя інтарэ́сы;

поля́рный круг паля́рны круг;

поля́рный день паля́рны дзень; астр. поля́рная звезда́ Паля́рная зо́рка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лёд, лёду (ільду); мн. льды (ільды), ‑оў; м.

Вада, якая замерзла і перайшла ў цвёрды стан. Тонкі лёд на застылай лужыне праламаўся, разляцеўся мокрымі льдзінкамі. Шыцік. Сонца залаціла стрэхі і тонкія іголкі лёду. Чорны. // толькі мн. (льды́, ‑оў). Вялікая колькасць ільдзін; суцэльны лёд. Вечныя льды. Палярныя льды.

•••

Сухі лёд — цвёрдая вуглекіслата, якая прымяняецца як ахаладжальны сродак.

Біцца як рыба аб лёд гл. біцца.

Зімой лёду не дастаць у каго гл. дастаць.

Лёд крануўся — пра пачатак якога‑н. дзеяння, руху.

Разбіць лёд гл. разбіць.

Як лёду — роўна, якраз, не больш і не менш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лёд (род. лёду, мн. ільды́, (после гласных) льды, род. ільдо́ў (льдоў)) м. лёд;

дрэйфу́ючы л. — дрейфу́ющий лёд;

ве́чныя льды — ве́чные льды;

паля́рныя льды — поля́рные льды;

○ сухі́ л. — сухо́й лёд;

бале́т на лёдзе — бале́т на льду;

◊ л. крану́ўся — лёд тро́нулся;

бі́цца як ры́ба аб л. — би́ться как ры́ба об лёд;

на языку́ мёд, а на сэ́рцы л. — посл. на языке́ медо́к, а на се́рдце ледо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)