пазо́ў

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пазо́ў пазо́вы
Р. пазо́ву пазо́ваў
Д. пазо́ву пазо́вам
В. пазо́ў пазо́вы
Т. пазо́вам пазо́вамі
М. пазо́ве пазо́вах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

глыбіняме́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор для вымярэння глыбіні адтулін пазоў, вышыні выступаў у дэталях машын.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

па́з

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. па́з пазы́
Р. па́за пазо́ў
Д. па́зу паза́м
В. па́з пазы́
Т. па́зам паза́мі
М. па́зе паза́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

стаме́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.

Сталярская прылада з тонкім пляскатым долатам для выбірання пазоў.

|| прым. стаме́сачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

до́лата, -а, М -лаце, мн. -ы, -аў, н.

1. Сталярны інструмент для выдзёўбвання дзірак, пазоў і пад.

2. Інструмент, які ўжываецца пры бурэнні горных парод.

|| прым. до́латавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

глыбіняме́р, ‑а, м.

Спец. Прыбор для вымярэння глыбіні адтулін, пазоў і вышыні выступаў у дэталях машын.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стаме́ска, ‑і, ДМ ‑сцы; Р мн. ‑сак; ж.

Сталярская прылада з пляскатым тонкім долатам рознай шырыні для выбірання пазоў, гнёздаў у дрэве, дошках.

[Ням. Stemmeisen.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

до́лата, ‑а, М ‑лаце, н.

1. Цяслярскі і сталярны інструмент для выдзёўбвання дзірак, пазоў і пад. Антон узяў долата і прадзёўб пару дзірак .. для спіц. Пальчэўскі.

2. Інструмент для бурэння горных народ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Нут ’гэбель выбіраць пазы’ (Сл. ЦРБ). Запазычана праз польск. nut, nuthubel ’гэбель для выразання пазоў’ з ням. Nut(e), скарочана ад Nuthobel ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пе́шня, пешня́, пі͡эшня, пішня́, пе́чня, пышня́, пяшня́ ’прылада (лом з драўляным дзяржаннем) для прасякання лёду’ (паўн. і ц.-бел.), інструмент (далато шырынёй 4,5 см, насаджанае на доўгае дзяржанне да 2 м) для вырабу ночваў, лодак, вулляў-борцей, для прадзёўбвання пазоў, дзірак’ (паўд.-бел., паўд.-усх.-бел.) (ЛА, 2, а таксама ТСБМ; Гарб.; полац., З нар. сл.; глыб., Сл. ПЗБ; Бяльк.; ТС; Маш.: Сержп. Борт.; Сл. Брэс.; лун., Шатал.; слаўг., Нар. сл.; рагач., ганц., іўеў., З нар. сл.), пі́шня ’кій, якім падпіраюцца, ідучы па лёдзе’ (Сл. Брэс.). Рус. пе́шня, польск. piesznia, piersznia, pieśnia ’тс’. Сюды ж адносяць і славен. pȅs ’пень, ствол бука’, рус. пёс ’доўбня таўчы гліну’. Звязваецца з *pěst‑ (гл. пе́ста 2) альбо з *pьx‑ (гл. піха́ць) < і.-е. *pis‑, *pei̯s‑ (Мерынгер, WuS, 1, 3; Гольтхаўзен, KZ, 72, 204; Фрэнкель, 586, Сабалеўскі, Лекции, 137; Праабражэнскі, 2, 56; Мацэнаўэр, LF, 12, 336; 15, 168; Фасмер, 3, 258; Бязлай, 3, 27). Сэндзік (Slawistyczne studia językoznawcze, 1987; 339–342) рэканструюе паўн.-слав. *pěšьńa.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)