пазна́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. пазна́нне
Р. пазна́ння
Д. пазна́нню
В. пазна́нне
Т. пазна́ннем
М. пазна́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пазна́нне, -я, н.

1. гл. пазнаць.

2. мн. -і, -яў. Набыццё ведаў, спасціжэнне заканамернасцей аб’ектыўнага свету.

П. законаў прыроды.

Тэорыя пазнання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пазна́нне ср. позна́ние;

тэо́рыя ~ння — филос. тео́рия позна́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пазна́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. пазнаць (у 2 знач.).

2. Працэс аб’ектыўнага азнаямлення з акаляючым светам; здольнасць пазнаваць. Працэс пазнання. Навуковы метад пазнання. □ Душа [Вялічкі] раскрылася для пазнання свету, яна шукала гэтага пазнання. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Прызнаць у кім-, чым-н. знаёмага, знаёмае.

Пакой быў такі чысты, што яго нельга было п.

2. Тое, што і апазнаць.

3. каго-што. Зразумець, набыць веды пра што-н., атрымаць сапраўднае ўяўленне пра каго-, што-н. (кніжн.).

П. тайны Сусвету.

П. народнае жыццё.

4. што. Зведаць, перажыць (кніжн.).

П. гора.

|| незак. пазнава́ць, -наю́, -нае́ш, -нае́; -наём, -наяце́, -наю́ць.

|| наз. пазна́нне, -я, н. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інтуі́цыя, -і, ж.

1. Чуццё, тонкае разуменне, пранікненне ў самую сутнасць чаго-н.

Чалавек багатай інтуіцыі.

2. Непасрэднае пазнанне ісціны без дапамогі вопыту і лагічных вывадаў (спец.).

|| прым. інтуіты́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рацыяна́льны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да розуму.

Рацыянальнае пазнанне.

2. Разумна абгрунтаваны, мэтазгодны.

Р. падыход да справы.

○

Рацыянальны лік — у матэматыцы: цэлы або дробавы лік.

|| наз. рацыяна́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыскурсі́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які робіцца, адбываецца шляхам лагічных вывадаў; разумовы. Дыскурсіўнае пазнанне.

[Фр. discursif.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фідэі́зм, ‑у, м.

Ідэалістычны напрамак у буржуазнай філасофіі, які адмаўляе навуковае пазнанне свету і замяняе яго рэлігійнай верай.

[Ад лац. fides — вера.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ірацыяналі́зм, ‑у, м.

Напрамак у ідэалістычнай філасофіі, які прызнае рэчаіснасць ірацыянальнай і адмаўляе навуковае пазнанне прыроды і грамадскага жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)